شرکتهای سبدگردان در صورت اجرای صحیح اصول سرمایهگذاری و برخورداری از پشتیبانیهای لازم و قانونی میتوانند نقش مؤثری در ارتقای بازار سرمایه داشته باشند. محققان کشور ضمن بررسی چالشهای پیش روی این شرکتها، راهکارهایی را برای گذر این شرکتها از چالشها ارائه دادهاند.
به گزارش گزارشگر یک، اطلاعات در بازار سرمایه، مهمترین نقش را در سرمایه گذاری ایفا میکنند و سرمایه گذاری موفق، نیازمند دستیابی و تحلیل تمامی اطلاعات مربوط به شرکتهایی است که اوراق متعلق به آنهاست. نوسانی بودن قیمتها در بازار سرمایه، ماهیتی ریسک پذیر به این نوع سرمایهگذاری بخشیده است. شرکتهای سبدگردان با در اختیار داشتن اطلاعات بازار اوراق بهادار و ابزارهای تخصصی، میزان ریسک در سهمهای موجود در بازار را ارزیابی و با داشتن اختیار مدیریت سبد، براساس ریسکپذیری و ریسکگریزی سرمایهگذار که در قرارداد ذکر میشود، به جای خرید یک نوع سهام، اقدام به خرید سهمهای مختلف و تشکیل سبد سهام میکند و با ایجاد تعادل در سود و زیان احتمالی در سهمها میزان ریسک سرمایهگذار را بهحداقل و میزان سود را به حداکثر میرسانند.
به گفته محققان، از سوی دیگر، شرکت سبدگردان با هدف کسب انتفاع برای سرمایهگذار و داشتن تخصص، مانع ایجاد قیمتهای کاذب و حبابی میشود که نتیجه آن شفافیت و ثبات قیمت سهام در بازار است. اما با در نظر گرفتن همه این مزایا، سرمایه گذار در صورتی با آرامش خاطر سرمایه خود را در اختیار سبدگردان قرار میدهد که عمل او در بستر قانونی و اطمینان بخش صورت گیرد. در ایران تا پایان سال ۱۴۰۰، تعداد ۵۶ شرکت سبدگردان، موفق به اخذ مجوز از سازمان بورس شدند و تعداد زیادی نیز در انتظار دریافت مجوز سبدگردانی هستند. لزوم شفافیت در بازار سرمایه و همچنین حرکت رو به رشد شرکتهای سبدگردان ایجاب میکند تا با توجه به نیازهای روز و وظایف جدیدی که این شرکتها میتوانند انجام دهند، بازنگریهایی در قوانین و دستورالعملهای فعالیت این نوع شرکتها انجام گیرد تا چالشهای پیش روی آنها را کاهش دهد و به افزایش بهرهوری و به دنبال آن رضایت و اعتماد ذینفعان منجر شود.
در مطالعهای که پژوهشگران دانشگاه یزد در همین خصوص انجام دادهاند، سعی شده است چالشهای حقوقی شرکتهای سبدگردان در ایران مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند.
آنها این تحقیق را به شیوه توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و اخذ نظر مدیران و فعالان بازار اجرا کردهاند.
یافتههای این پژوهش حاکی از آن هستند که اصلاح دستورالعملها و قوانین مربوط به حداقل سرمایه و نیروی انسانی سبدگردانها، تغییر نگرش سرمایهگذاران از کوتاهمدت به بلندمدت از طریق اعطای مجوزهای بلندمدت به سبدگردانها، معافیتهای مالیاتی کارمزد متغیر سبدگردانها، حل مشکلات زیرساختی مربوط به هسته معاملات و نرمافزارها بهمنظور تسریع فرایند خریدوفروش و شفافیت معاملات برای سرمایهگذاران، لزوم تسریع صدور مجوزهای لازم برای تأسیس صندوقها توسط سبدگردانها درکنار بازنگری در دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردانها باید مدنظر قانونگذار و سایر ارکان درگیر در سبدگردانی قرار گیرند.
جمال برزگری خانقاه، دانشیار و محقق دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد و همکارانش به عنوان مجریان این تحقیق میگویند: «همچنین بررسی این موضوع که آیا شرکتهای سبدگردان مجاز به تضمین سود و سرمایه سرمایهگذارند یا خیر، باید مورد توجه ویژه متولیان امر قرار گیرد. چراکه شرایط بازار سرمایه از سال ۱۳۹۹ تاکنون نشان داده است که در نظر گرفتن چنین تضمینی برای سرمایهگذار به هیچ وجه منطقی و عقلایی نیست. از این رو فارغ از اینکه برخی شرکتهای سبدگردان به منظور جذب مشتری چنین مواردی را تضمین میکنند، به نظر میرسد سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر باید شرکتهای سبدگردان را ملزم به ذکر این موضوع در قراردادهای منعقده کند».
آن ها افزودهاند: «در نهایت بایستی اشاره کرد که تشکیل کانون مستقل برای سبدگردانها میتواند به دلایلی مانند احتمال پیگیری قویتر نیازها، خواستهها و ابزارهای مورد نیاز این دست از نهادهای مالی و همچنین دانش بالای اشخاصی که در این کانون گرد هم میآیند، به منظور مدیریت تعارضات، مفید فایده باشد و به حل چالشهای مطرحشده کمک کند».
این یافتهها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصلنامه «مطالعات حقوق خصوصی» وابسته به دانشگاه تهران منتشر شدهاند.
انتهای پیام