جهان در علم و فناوری آینده ۶؛
ریزتراشه‌ها دستگاه‌های کوچکی در تلفن‌های همراه و رایانه‌ها هستند. پذیرش ادغام این فناوری در بدن انسان امر آسانی نیست!
خبرگزاری علم و فناوری آنا، هدا عربشاهی؛ امروزه بیشتر مردم با مفهوم ریزتراشه‌ها آشنا هستند. این دستگاه‌های کوچک در تلفن‌های همراه و رایانه‌ها و حتی در حیوانات تعبیه می‌شوند اما ادغام این فناوری با زیست‌شناسی انسان فکری است که پذیرش آن هنوز برای بسیاری از مردم آسان نیست. هرچند به‌نظر می‌رسد که ظرف دهه‌های آینده بیشتر مردم جهان به این فناوری مجهز شوند. مفهوم ریزتراشه انسانی نسبتا ساده است و کاشت مدارهای مجتمع میکروسکوپی زیر پوست انسان، معمولا در فاصله میان انگشت شست و انگشت سبابه را شامل می‌شود. این تراشه‌ها می‌توانند اهداف مختلفی ازجمله تشخیص هویت، پرداخت‌های با دست و موارد دیگر را انجام دهند. ریزتراشه کاشتی انسانی علاوه‌بر مدارمجتمع می‌تواند به یک فرستنده RFID (سامانه بازشناسی با امواج رادیویی) مجهز باشد که درون یک قاب شیشه‌ای سیلیکاتی محصور و در بدن انسان کاشته می‌شود. این نوع ایمپلنت زیرپوستی معمولاً حاوی یک شماره‌شناسایی منحصر‌به‌فرد است که به داده‌های موجود در پایگاه داده‌های بیرونی چون مرکز تشخیص هویت، اجرای احکام، تاریخچه پزشکی، داروها، آلرژی‌ها و اطلاعات تماس متصل می‌شود.
***
هرچند در سال‌های اخیر موضوع کاشت ریزتراشه‌ها با جدیت بیشتری دنبال می‌شود اما این فناوری هنوز مراحل جنینی را طی می‌کند. از سال ۲۰۱۷، شرکتی در ویسکانسین برنامه‌ای را راه‌اندازی کرده است که براساس آن، کارمندان داوطلب می‌توانند در آن صرفا برای راحتی بعضی کارها از ریزتراشه استفاده کنند. برای‌مثال، به‌جای استفاده از کلیدهای ورودی کافی است که دست‌شان را که ریزتراشه در آن کاشته شده است جلوی در بگیرند. یا برای پرداخت هزینه ساندویچ و قهوه از بوفه شرکت از این تراشه استفاده کنند.
سال ۲۰۲۱ ایلان ماسک، بنیانگذار شرکت‌های تسلا موتورز، پی‌پال و اسپیس‌ایکس از خوکی به نام گرترود رونمایی کرد که در مغز آن تراشه‌ای رایانه‌ای به‌اندازه سکه کاشته شده بود و این‌گونه بلندپروازی‌های آینده‌ای را برای ایجاد رابط مغز-ماشین نشان داد. این دستگاه به ماسک اجازه داد تا فعالیت عصبی گرترود را هنگام خوردن و بوییدن کاه ردیابی کند. شرکت جدید ماسک که نورولینک نام دارد درحال توسعه دستگاهی شبیه به کاوشگری کوچک است که از بیش‌از ۳هزار الکترود متصل به رشته‌های انعطاف‌پذیری باریک‌تر از تار موی انسان تشکیل شده و می‌تواند بر فعالیت هزار نورون مغز نظارت کند.
این رابط مغز-ماشین به‌عنوان هدف کوتاه مدت، تلاش می‌کند در بیمارانی که در نواحی حافظه یا مناطق کنترل حرکت دچار آسیب شده‌اند این عملکردهای از دست‌رفته را تا حدی جبران کند. همچنین نورولینک ادعا می‌کند که به‌عنوان اهداف بلندمدت، چنین تراشه‌هایی حتی قادرند درنهایت در درمان وضعیت‌هایی چون زوال عقل، پارکینسون و آسیب‌های نخاعی استفاده شوند.
وضعیت امروز ریزتراشه‌های کاشتی
امروزه، بیش‌از ۵۰هزار نفر در دنیا انتخاب کرده‌اند که ازطریق جراحی، تراشه‌ای زیر پوستی را بین انگشت شست و انگشت سبابه بگذارند و باکمک این تراشه از دست خود به‌عنوان کلیدهای خانه یا کارت اعتباری استفاده کنند. برای‌مثال، در آلمان بیش‌از ۲هزار نفر برای دریافت این ایمپلنت‌ها انتخاب شده‌اند و حتی مردی آلمانی از این دستگاه برای ذخیره وصیت‌نامه‌اش استفاده کرد.
ریزتراشه‌های کاشتی فقط یکی از انواع فناوری‌های نوظهور در بحث اینترنت اشیا (IoT) هستند و اجازه می‌دهند که انسان به‌طورمستقیم به دستگاه‌های الکترونیکی مختلف ازطریق اتصال به اینترنت بی‌سیم پرسرعت مرتبط شود. باوجوداین، بعضی فناوران نگران هکرهایی هستند که از آسیب‌پذیری‌های اینترنت اشیا برای حمله‌کردن به حسگرها و معماری شبکه استفاده می‌کنند و بنابراین، ممکن است این تراشه‌های کاشته‌شده را هم هک کنند. ریزتراشه‌های کاشتی درحال حاضر معمولا از دو فناوری برای اتصال به اینترنت اشیا استفاده می‌کنند. تراشه‌های مبتنی‌بر سامانه بازشناسی با امواج رادیویی و تراشه‌های مبتنی‌بر ارتباط میدان نزدیک.
تراشه‌های RFID (سامانه بازشناسی با امواج رادیویی) فرستنده‌هایی هستند که معمولاً دارای یک شماره شناسایی منحصر‌به‌فرد هستند و می‌توانند با داده‌های کاربر ازجمله سوابق سلامت، پروفایل رسانه‌های اجتماعی و اطلاعات مالی برچسب‌گذاری شوند. تراشه‌های RFID فرستنده‌های غیرفعال هستند، به این معنی که دستگاه گیرنده دیجیتال برای برقراری ارتباط باید چندسانتی‌متر دورتر از دست ریزتراشه‌شده کاربر قرار گیرد. این تراشه‌ها امکان اتصال ازطریق اینترنت به مرکز داده‌ها را دارند.
درمقابل، تراشه‌های ارتباط میدان نزدیک (NFC) هستند که از میدان‌های رادیویی الکترومغناطیسی برای برقراری ارتباط بی‌سیم با دستگاه گیرنده دیجیتالی که در مجاورت آنها است استفاده می‌کنند. برای مثال گوشی‌های هوشمند و کارت‌های اعتباری بدون تماس و با فاصله نزدیکی به این دستگاه‌ها می‌توانند اطلاعات را ارسال کنند. یکی از مزایای NFC نسبت به RFID استفاده از آن در سطح جهانی است زیرا به‌دلیل استفاده از این فناوری در تلفن‌های همراه هوشمند زیرساخت‌های آن تقریبا در همه بخش‌های خصوص و عمومی وجود دارد.
افکار عمومی چه می‌گویند؟
موسسه Propeller Insights در نظرسنجی گسترده‌ای که سال ۲۰۲۱ درباره آینده روند پرداخت‌های دیجیتال اروپا انجام شد نشان داد که در انگلستان از حدود ۲هزار پاسخ‌دهنده ۵۱درصد اظهار داشتند که برای پرداخت هزینه خدمات، کاشت تراشه را در نظر می‌گیرند. این فناوری به‌ویژه در سوئد به‌عنوان جایگزینی برای پرداخت با پول نقد بسیار محبوب است. به‌طوری‌که درحال‌حاضر، بیش‌از ۴هزار سوئدی به‌جای استفاده از کارت‌های الکترونیک از تراشه‌های کاشتی برای دسترسی به خدمات باشگاه ورزشی، بلیت الکترونیکی مترو و قطار و ذخیره اطلاعات تماس‌های ضروری استفاده می‌کنند.
همچنین سال ۲۰۱۶ مرکز تحقیقات پیو در آمریکا نظرسنجی را باهدف ارزیابی افکار عمومی درباره استفاده از ریزتراشه‌های کاشتی مغزی در افرادی که نیاز پزشکی خاصی به این دستگاه ندارد انجام داد. در این نظرسنجی از هر ۱۰ آمریکایی ۷ نفر اظهار داشتند که «بسیار» (۲۸درصد) یا «تا حدودی» (۴۱درصد) نگران فناوری بالقوه‌ای هستند که به یک تراشه رایانه‌ای کاشته‌شده در مغز اجازه می‌دهد تا به افراد سالم توانایی بهتری برای تمرکز بدهد. اما فقط حدود یک‌سوم «بسیار» (۹درصد) یا «تا حدودی» (۲۵درصد) درباره این چشم‌انداز مشتاق بودند و اکثریت شرکت‌کنندگان (۶۴درصد) خاطرنشان کردند که «نه‌چندان زیاد» یا «اصلا» مشتاق این فناوری بالقوه نیستند.
همچنین در این نظرسنجی، با درنظرگرفتن نگرانی‌های گسترده‌ای که درخصوص کاشت تراشه‌های رایانه‌ای در مغز وجود دارد، حدود دو سوم آمریکایی‌ها (۶۶درصد) بیان کردند که خودشان نمی‌خواهند از این فناوری استفاده کنند درحالی‌که یک‌سوم (۳۲ درصد) تراشه‌ای کاشته‌شده می‌خواستند که به آنها توانایی بسیار بهبود یافته‌ای برای تمرکز و پردازش اطلاعات بدهد.
