تنوع زیستی نه تنها به عنوان یک منبع طبیعی با ارزش در ارائه غذا دارو و مواد اولیه شناخته می شود بلکه به عنوان عاملی اساسی برای تعادل اکوسیستم ها و بقای زندگی بر روی زمین عمل می کند.
امروز ما در جهانی زندگی می کنیم که به شدت تحت تأثیر فعالیت های انسانی قرار دارد و از تخریب زیستگاه ها تا تغییرات اقلیمی این عوامل تهدیدات جدی برای تنوع زیستی به شمار می آیند و با از بین رفتن گونه ها و سیستم های طبیعی ما خود را در معرض خطراتی قرار می دهیم که می توانند تأثیرات مخربی بر زندگی ما و نسل های آینده داشته باشند.
نگهداری و حفاظت از ذخایر ژنتیکی و زیستی از اهمیت بالایی برخوردار است و این ذخایر نه تنها به عنوان پایه گذاران اکوسیستم های پایدار عمل می کنند بلکه به ما کمک می کنند تا به چالش های جهانی مانند بیماری ها گرسنگی و تغییرات اقلیمی پاسخ دهیم بنابراین آگاهی بخشی در مورد اهمیت این ذخایر می تواند گام موثری در جهت حفظ آنها باشد.
تحقیقات علمی و نوآوری های تکنولوژیک می توانند به ما در درک بهتر و مدیریت بهینه این ذخایر ژنتیکی و زیستی کمک کنند و استفاده از روش های نوین در کشاورزی پزشکی و علوم محیط زیست می تواند به حفظ و ارتقای این منابع ارزشمند منجر شود و همچنین توجه به دانش بومی و سنتی در این حوزه می تواند به عنوان نقطه قوتی در حفاظت از تنوع زیستی مطرح شود.
روز جهانی ذخایر ژنتیکی و زیستی به ما یادآوری می کند که حفاظت از طبیعت و تنوع زیستی یک مسئولیت مشترک است و این مسئولیت نه تنها بر عهده دولت ها و سازمان های بین المللی است بلکه هر فردی می تواند نقشی در این زمینه ایفا کند و با تغییر رفتار های روزمره و حمایت از ابتکارات محلی می توانیم به حفظ این گنجینه های طبیعی کمک کنیم.
نریمان خمسه نژاد فعال محیط زیست و مدیرعامل موسسه مردم نهاد جوانان میراث سبز آیندگان گفت: منابع طبیعی و تنوع زیستی کشور در وضعیت بحرانی قرار دارد به ویژه در آذربایجان غربی و ما نیازمند اقدام فوری نهاد های دولتی و مشارکت مردمی در حفظ این میراث گرانبها هستیم.
وی افزود: موقعیت بی نظیر ایران در تنوع اقلیمی و زیستی باعث شده که این سرزمین را به مثابه یک “خزانه ژنتیکی عظیم در خاورمیانه” توصیف کرد و ایران با دارا بودن بیش از ۸۲۰۰ گونه گیاهی ۵۳۰ گونه پرنده و بیش از ۱۰۰ گونه پستاندار یکی از مهم ترین کانون های تنوع زیستی در جهان به شمار می رود.
خمسه نژاد گفت: آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه با اقلیم متنوع و حضور گونه های گیاهی و جانوری منحصر به فرد از مهم ترین ذخایر ژنتیکی کشور محسوب می شوند اما عوامل متعددی نظیر تغییر اقلیم توسعه ناپایدار ورود گونه های مهاجم و چرای بی رویه باعث شده است بسیاری از گونه های بومی در معرض انقراض قرار گیرند.
فعال محیط زیست و مدیرعامل موسسه مردم نهاد جوانان میراث سبز آیندگان خاطر نشان کرد: در روستا های اطراف ارومیه باغ هایی با قدمت چند صد سال وجود دارد که متأسفانه امروز به علت کمبود آب و جایگزینی با ارقام وارداتی در حال نابودی هستند و این ذخایر بومی کشاورزی شامل سیب ارومیه انگور های سنتی زالزالک سنجد و گونه های نادر زنبورعسل می باشد.
وی افزود: یکی از راهکار های خروج از این بحران ایجاد بانک های ژن منطقه ای حمایت از کشاورزان بومی تعیین مناطق حفاظت شده ژنتیکی و استفاده از ظرفیت NGO ها در مستندسازی و آموزش عمومی از جمله اقداماتی است که می تواند به حفظ این گنجینه ها کمک کند و صیانت از ذخایر ژنتیکی تنها حفاظت فیزیکی نیست بلکه احترام به تنوع و شناخت دانش بومی است و ما باید پیوند انسان و طبیعت را احیا کنیم.
خمسه نژاد با اشاره به تهدید جدی فرونشست زمین در ایران گفت: طبق اعلام سازمان زمین شناسی بیش از ۵۰ هزار کیلومتر مربع از اراضی کشور در معرض فرونشست قرار دارد که معادل دو برابر مساحت استان مازندران و پنج برابر حد بحرانی است.
فعال محیط زیست و مدیرعامل موسسه مردم نهاد جوانان میراث سبز آیندگان خاطر نشان کرد: اگر اراده باشد می توان گام هایی مؤثر در مسیر احیای تنوع زیستی کشور برداشت و حفاظت از محیط زیست تنها وظیفه دولت نیست بلکه نیازمند مشارکت آگاهانه تمام مردم است.
وی افزود: بیایید برای آینده ای اقدام کنیم که در آن فرزندان ما معنای جنگل رودخانه مرتع و دریاچه را به درستی بفهمند باید وطن را با نگاه زیست محیطی ببینیم و ذخایر ژنتیکی خود را به مثابه امانتی گرانبها به نسل های بعدی بسپاریم.
سال ۱۴۰۴ به عنوان «سال سرمایه گذاری برای تولید» نام گذاری شده است و این امر می تواند به عنوان فرصتی برای حفاظت و بهره برداری بهینه از ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور مورد توجه قرار گیرد و در این سال توجه ویژه به توسعه و بهبود روش های علمی و مدیریتی در حوزه های زیست محیطی و کشاورزی ضروری است و مردم می توانند با سرمایه گذاری در پروژه های تحقیقاتی و تولیدی نه تنها به حفظ تنوع زیستی کمک کنند بلکه به اطمینان از پایداری منابع طبیعی برای نسل های آینده نیز یاری رسانند بیایید در این روز با هم به احترام به طبیعت و تلاش برای حفظ تنوع زیستی pledging کنیم و هر گام کوچکی که در این راستا برداریم می تواند تأثیر بزرگی در حفظ این گنجینه های ارزشمند داشته باشد و به بهبود کیفیت زندگی ما و نسل های آینده کمک کند.
