در این زمینه ، جمهوری اسلامی ایران همچنین تصمیم گرفت طرح های دیگری ارائه دهد و راه حل دیپلماتیک درگیری رنو و قره باغ را پیشنهاد دهد. این طرح هنوز فاش نشده و جزئیات آن ناشناخته است ، اما طبق برنامه و بیانیه عمومی ایران
سید عباس عراقچی ، معاون وزیر امور خارجه گفت ، می توان گفت که برنامه ایران متفاوت از برنامه های شکست خورده سایر کشورها است و مبتنی بر اصولی است که در نهایت می تواند به موفقیت این طرح منجر شود. طرح ایران به منظور توجه به نیازهای آذربایجان و ارمنستان و تأکید بر حقوق مردم آذربایجان و شهروندان منطقه قره باغ کوهستانی متفاوت بود.
درمورد مسئله آذربایجان ، جمهوری اسلامی ایران اساساً مخالف اشغال سرزمین ها و نقض تمامیت ارضی کشورهای مستقل است و به همین دلیل ، در این پیشنهاد تأکید شده است که هرگونه راه حل از دیدگاه ایران باید حفاظت از خاک آذربایجان را تضمین کند. ایران خواستار عقب نشینی هفت شهر اشغالی آذربایجان توسط ارمنستان شد و این موضوع مورد تأکید قرار گرفت تا منطقه درگیری به محلی برای درگیری نظامی در آینده تبدیل نشود ، اگرچه برخی از شهرها توسط آذربایجان آزاد شد. در همین حال ، نگرانی هایی در مورد سرنوشت مردم منطقه قره باغ وجود داشت که در طرح ایران به آنها پرداخته شده است. از آنجا که اکثر مردم قره باغ ارمنی هستند و خواستار حق تعیین سرنوشت هستند ، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد کرد که آذربایجان ضمن حفظ تمامیت ارضی به تعیین سرنوشت مردم منطقه احترام بگذارد. و رسانه ها پاسخ می دهند. به عبارت دیگر ، تحت حاکمیت دولتی آذربایجان ، اختیارات جمهوری خودمختار باید به مردم منطقه منتقل شود. در همین حال ، بحثی درباره ارمنستان وجود دارد ، باید تأکید کرد که از نظر حقوقی ، عرب ها نیستند که دولت ارمنستان در اختلاف قره باغ مداخله کند.
این یک درگیری داخلی در آذربایجان بود که قره باغ کوهستانی خواستار استقلال به عنوان بخشی از خاک این ایالت بود و اگرچه گفتگوهای داخلی توانست مشکل را حل کند ، ارمنستان وارد عمل شد ، موضوع را پیچیده کرد و هفت شهر را به عضویت خود در آورد. این منطقه یا بخشی از ارمنستان شد یا از منطقه قره باغ کوهستانی در آذربایجان مستقل شد.
تأکید زیادی بر طرح ایران برای پایان دادن به اشغال منطقه وجود دارد و به همین دلیل من دیده ام که مقامات ارمنستان پس از صحبتهای اولیه درباره استقبال از طرح ایران ، در مورد حمایت از برنامه های گروه مینسک ارمنستان صحبت می کنند. با این حال ، با در نظر گرفتن مفاد برنامه گروه مینسک ، می توان گفت که برای حل منازعات گام های مثبتی برداشته شده است. موفقیت پروژه ایران به دستاوردهای آذربایجان و ارمنستان بستگی دارد. آذربایجان تاکنون به این طرح پاسخ مثبت داده است ، اما ارمنستان هنوز موضع مشخصی اتخاذ نکرده است ، زیرا ارمنستان دائماً از تخلیه شهر اشغالی در قره باغ خودداری می کند و باید برای ترغیب این کشور تلاش های جدی انجام شود.
جمهوری اسلامی ایران ، بر اساس هشت سال تجربه در جنگ و مذاکره در رویارویی نظامی با عراق ، به خوبی می داند که تا زمانی که قلمروش توسط یک کشور دیگر اشغال شود ، حق دفاع از تمامیت ارضی خود را دارد. تمام برنامه های گروه مینسک ، شورای امنیت ، ایران ، روسیه بر اساس این اصل است ، اما دلیل عدم دستیابی به چنین برنامه هایی تاکنون به دلیل عدم وجود سازوکار اجرایی است. سازمان ملل و شورای امنیت علی رغم داشتن قدرت اجرایی ، به دلیل حمایت برخی از کشورهای عضو ارمنستان از اجرای آن خودداری کردند و گروه مینسک توجه کافی به توضیح سازوکارهای اداری نکرد. برنامه های ایران و روسیه اگرچه منطقی است اما از حمایت کافی برخوردار نیستند. همه برنامه ها باید مبتنی بر عدالت باشد و فقط برنامه های مبتنی بر عدالت می توانند در مسیر صلح موثر باشند. به همین دلیل گفته می شود که طرح ایران پایدار و مثر است.
* منتشر شده در روزنامه اعتماد. ۱۱ آبان ۱۳۹۹
