کودکان با صحبت‌کردن بی‌وقفه میزان صبر و مقاومت والدین را می‌آزمایند. هر مرحله از رشد کودک چالش‌های خاص خودش را دارد. در مرحله‌ای که کودک یاد می‌گیرد با کلمات مختلف جملات معنادار بسازد، کم‌کم مقدار صحبت‌کردن او بیشتر می‌شود. صحبت‌کردن و سؤال پرسیدن روش‌هایی‌اند که کودک برای آشنایی بیشتر با محیط استفاده می‌کند و دنیای اطرافش را بیشتر می‌شناسد.
گرچه گاهی این صحبت‌کردن بی‌وقفه کودک بسیار آزاردهنده است و ممکن است بخواهید با جست‌وجوی راه‌های ساکت‌کردن کودک با عنوان «چکار کنیم بچه کمتر حرف بزنه؟» به‌دنبال یافتن راه‌حل باشید، لازم است بدانید که این اوضاع موقتی است. با بزرگ‌ترشدن کودک و افزایش درکش از محیط کم‌کم صحبت‌کردن او کمتر خواهد شد. صبور باشید و بدون عصبانیت کودکتان را با دنیای اطرافش آشنا کنید.
علت پرحرفی کودکان چیست؟
۱. اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD)
گاهی علت روانشناسی پرحرفی کودک ابتلا به برخی اختلالات رفتاری است. معمولا کودکانی که دچار اضطراب، اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی و سایر اختلالات رفتاری هستند، تمایل بیشتری به صحبت‌کردن دارند. در صورتی پرحرفی کودکان نشانه تکانشگری و ابتلا به اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی است که کودک صرف‌نظر از محیط و اطرافیان، بی‌وقفه حرف بزند و مدام صحبت دیگران را قطع کند.
۲. اضطراب
اگر کودک حین صحبت‌کردن بی‌وقفه استرس دارد، علت پرحرفی اضطراب درونی اوست. گرچه اضطراب کودک معمولا با رفتار‌هایی مانند خجالت‌کشیدن یا گوشه‌گیری همراه است، گاهی کودکان خردسال اضطرابشان را با پرحرفی نشان می‌دهند.
۳. هوش زیاد
صحبت‌کردن بیش از حد کودک همیشه حاکی از ابتلا به اختلالات رفتاری مختلف نیست و گاهی ممکن است نشانه‌ای از توانایی کلامی فوق‌العاده او باشد که در کودکان تیزهوش رایج است. یافتن راه‌های دیگری برای ابراز وجود کودک و ارتباط با دیگران ممکن است وابستگی کودک به صحبت‌کردن با شما را تا حد زیادی کاهش دهد.
۴. اوتیسم
اگر صحبت‌کردن بی‌وقفه کودک با سایر مشکلات اجتماعی مانند ارتباط چشمی ضعیف، پافشاری زیاد روی یک موضوع یا مشکل در برقراری ارتباط متقابل همراه است، ممکن است نشانه‌ای از طیف اوتیسم باشد. اگر نگران صحبت‌کردن بیش از حد کودکتان هستید، بهتر است در این باره با متخصص کودکان مشورت کنید.
راهکار‌های مقابله با پرحرفی کودکان
علت پرحرفی کودکان هرچه باشد، گاهی والدین واقعا از این‌همه سؤال و جواب خسته می‌شوند. اگر اکنون در این وضعیت هستید و هرلحظه وسوسه می‌شوید که به کودک بگویید «ساکت باش دیگه»، باید بدانید که این راهکار مؤثری نیست؛ ممکن است در لحظه کودک ساکت شود، اما تأثیر مثبت و ماندگاری روی او ندارد.
۱. تعیین کنید چه صحبت‌هایی نیاز به پاسخ دارند
همه حرف‌های کودک خطاب به شما نیستند و گاهی در حال بازی‌کردن با خودش حرف می‌زند و واقعا نیازی به پاسخی از جانب والدین ندارد. به حرف‌هایی که کودک خطاب به شما می‌گوید و سؤالاتی که می‌پرسد، با مهربانی جواب بدهید، ولی وارد حریم صحبت‌کردن او با خودش یا اسباب‌بازی‌هایش نشوید و اجازه بدهید تنها بازی‌کردن را یاد بگیرد.
مثلا اگر می‌گوید «من می‌خوام با رنگ‌های آبی و قرمز و بنفش نقاشی بکشم» این جمله نیازی به پاسخ یا واکنشی از سمت شما ندارد. اما اگر می‌گوید «مامان، به این نقاشی نگاه کن، خوب کشیده‌ام؟»، یعنی باید به تصویری که خلق کرده است توجه کنید و مهربانانه نظر بدهید.
۲. حدومرز تعیین کنید
به زبانی ساده و قابل‌فهم به کودک توضیح دهید که کار‌های دیگری هم دارید که باید در طول روز انجام بدهید و بازی با او را هم در فهرست کارهایتان بگنجانید. زمانی از روز را به نشستن کنار فرزندتان و بازی‌کردن و صحبت‌کردن با او اختصاص دهید. در این زمان هیچ کار متفرقه دیگری انجام ندهید و تمام توجهتان را معطوف بازی‌کردن با او کنید.
با این کار نیاز کودک به بودن در کنار شما رفع می‌شود و وقتی مشغول کار‌های دیگر شوید، مدام دنبالتان نخواهد بود. وقتی زمان مشخصی از روز را به وقت‌گذراندن با کودک اختصاص می‌دهید، کم‌کم می‌فهمد چه زمانی وقت بازی‌کردن و صحبت‌کردن با شماست.
۳. مراقب لحنتان باشید
هرگز حرف‌هایتان را با لحن تند یا جملات منفی به کودک نگویید. شنیدن جملاتی مانند «تو هیچ‌وقت دست از حرف‌زدن برنمی‌داری!» باعث می‌شود در ذهن کودک تصوری منفی از خودش شکل بگیرد و خجالت‌زده شود.
به‌جای صحبت‌کردن با لحن تند، به کودک بگویید «من عاشق شنیدن حرف‌های تو هستم، اما کار‌های دیگری هم دارم که باید انجام بدم. هروقت کارهام تموم شد، با هم صحبت می‌کنیم. باشه عزیزم؟» این لحن صحبت‌کردن باعث می‌شود کودک بفهمد شما همیشه دوستش دارید و فقط وظایف دیگری هم دارید که نمی‌توانید تمام‌وقت کنارش باشید.
چطور خودتنظیمی و کنترل تکانه را به کودک بیاموزیم؟
هیچ کودکی مجهز به مهارت‌های مختلف به دنیا نمی‌آید؛ ما والدین مهارت‌های مختلف را به آن‌ها می‌آموزیم. همه کودکان برای تقویت مهارت‌های خودتنظیمی و کنترل تکانه نیاز به الگو و انجام تمرینات مکرر دارند. علت پرحرفی کودکان هرچه باشد، شما باید به شیوه‌ای سرگرم‌کننده خودتنظیمی را به کودک خود بیاموزید.
۱. زمانی از روز را به تمرین سکوت اختصاص دهید
به‌تدریج باید تحمل ساکت‌ماندن فرزندتان را افزایش دهید. به کودک بگویید «بیا چند دقیقه هیچی نگیم و یک کار سرگرم‌کننده انجام بدیم، مثلا نقاشی بکشیم یا با لگو‌ها بازی کنیم». از زمان‌های کوتاه شروع کنید و به‌تدریج این زمان را افزایش دهید.
در ابتدا همراهی‌اش کنید و به‌مرور اجازه دهید به‌تن‌هایی مشغول بازی‌کردن شود. اسباب‌بازی‌های متنوع در اختیارش بگذارید تا انگیزه‌اش برای بازی‌کردن افزایش و برای صحبت‌کردن بیش از حد کاهش یابد.
۲. خودکنترلی را با کودک تمرین کنید
با تمرین و بازی به کودک یاد بدهید که همیشه باید با دقت به حرف‌های شما گوش کند. کتاب‌های مرتبط با این موضوع برایش بخوانید و اهمیت گوش‌دادن هنگام حرف‌زدن دیگران را از زبان شخصیت‌های قصه روایت کنید. حتی می‌توانید خودتان قصه‌ای جذاب بسازید و با نهی‌کردن پرحرفی شخصیت‌های قصه، غیرمستقیم به کودک یاد بدهید که بیش از حد صحبت‌کردن کار خوشایندی نیست.
منبع:فرتاک نیوز
