نقش طالبان در تخریب محیط‌زیست افغانستان

تقریباً 70 درصد از سرزمین افغانستان کوهستانی است ، بنابراین دارای زیگزاگ های بالا (تنوع زیستی) و دارای چشم اندازها و دره های دیدنی است که برخی از آنها بیش از 7000 متر ارتفاع دارند. به دلیل کوهستانی بودن ، اکوسیستم های افغانستان بسیار حساس و آسیب پذیر هستند.

بیش از 50 سال است که به دلیل فقدان ثبات سیاسی ، اقدامات کمی برای حفاظت از میراث طبیعی و گرانبهای مختلف این سرزمین انجام شده است. طالبان که امروز بر افغانستان مسلط هستند ممکن است تا حدودی متفاوت از طالبان 20 سال پیش به نظر برسند ، اما در مورد تعهدات زیست محیطی این کشور خوش بین نیست. طالبان در چند دهه گذشته نقش اساسی در بی ثبات سازی افغانستان داشته اند و جنگ را به ستون اصلی محیط زیست این کشور تبدیل کرده اند. در محیطی که غرق انواع ظلم و تحریم است و تنها بقا و معیشت در اولویت قرار دارد ، کجا می توانید در آینده به حفاظت از آب ، خاک و هوا فکر کنید؟ آیندگان ؟!

بر اساس گزارش کارگاه سه روزه زیست محیطی در کابل 2009 ، افغانستان با انواع چالش های زیست محیطی مانند جنگل زدایی مداوم ، گسترش شهرها ، افزایش ضایعات ، آلودگی هوا و آب ، کاهش آبهای زیرزمینی ، شکار غیرقانونی و تجارت غیرقانونی روبروست. ، سیل و رانش زمین دخیل بوده است (1).

در سال 1973 ، محمد داوود نخست وزیر افغانستان علیه محمد ظاهر شاه جمهوری اعلام کرد که کودتا کرد و برای درمان به ایتالیا رفت. محمد داوود خان طرفدار دولت شوروی بود ، اما در سال 1978 قربانی گروهی شد که بیشتر در جریان “انقلاب” با اتحاد جماهیر شوروی ارتباط داشتند. از آن سال به بعد ، با حمایت ایالات متحده ، گروه موسوم به “مجاهدین” خود را علیه دولت مرکزی مسلح کردند و از دولتهای پی در پی جلوگیری کردند که به تنهایی برنامه های رفاه اجتماعی را انجام دهند. از زمان روی کار آمدن رونالد ریگان به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده در سال 1981 ، حمایت از مجاهدین با همکاری دولتهای پاکستان و عربستان سعودی به طور تصاعدی افزایش یافته است و مجاهدین مجهز به انواع سلاح های پیشرفته از جمله سلاح های ضد هوایی قابل حمل هستند. به موشک اگرچه مجاهدین توانستند نیروهای شوروی را در سال 1989 از افغانستان بیرون کنند ، اما این گروه های افراطی با به دست آوردن قدرت کمتر از 100 in در دست گروه ایدئولوژیک ملی خود موافقت نکردند ، بنابراین با بستگان خود مذاکره کردند. آنها مانع و مانع شکل گیری دولت-ملت ها شدند و جنگ های داخلی ویرانگری را در این سرزمین به راه انداختند. در سال 1992 ، درگیری های سنی و شیعه ده ها نفر را در اطراف کابل کشت. طالبان که از سال 1994 شناخته می شود ، به دلیل تعصبات ایدئولوژیک قوی و قومیت افراطی در حمایت از پشتون های سنی ، درگیری های شدیدی را بین اقلیت های مختلف مذهبی و قومی افغانستان برانگیخته است. پس از تسلط طالبان بر کابل در سال 1996 ، مردم هزاره و تاجیک تحت فشار قرار گرفتند و بسیاری مجبور به مهاجرت به دیگر مناطق افغانستان یا خارج از کشور شدند. این گروه گستاخ یکی از بدترین جنایات را در تاریخ دیپلماتیک مرتکب شد و پس از دستگیری مزار اشریف در سال 1998 ، 10 دیپلمات در کنسولگری ایران را کشت. البته جنایات آنها تنها محدود به ایران نبود و هزاران شیعه افغان و میلیون ها غیرنظامی در منطقه مزارشریف و دیگر مناطق افغانستان کشته شدند. آنها همچنین با مخفی کردن ماجراجویان و هراس هایی مانند ارباب مواد مخدر وهابی ، تصویب قوانین قرون وسطایی و از بین بردن زیرساخت ها و میراث فرهنگی مختلف ، پنج سال بر کشور زیبای افغانستان حکومت کردند. دولت طالبان که تنها در سه کشور – امارات متحده عربی – پاکستان ، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به عنوان “امارت اسلامی افغانستان” شناخته شده بود ، در سال 2001 توسط ایالات متحده سرنگون شد. دلیل حمله آمریکا به این کشور تحت رهبری جورج دبلیو بوش (پسر) پناهگاه اسامه بن لادن (شاهزاده سعودی) و دیگر عوامل القاعده (مسئول حملات به ساختمان پنتاگون و برج های دوقلوی آمریکا) بود. ) در افغانستان پس از سقوط طالبان و تأسیس “دولت انتقالی اسلامی” در سال 2002 ، “آژانس حفاظت از محیط زیست” افغانستان تأسیس شد ، اما نبردهای پراکنده به رهبری طالبان مانع اجرای قوانین و مقررات زیست محیطی شد.

طالبان با شیعیان ، هزاره ها ، تاجیک ها و همه گروه های مخالف برخورد خشنی کرده و قوانین سختی را در زمینه لباس و ظاهر زنان وضع کرده ، دختران و زنان را از تحصیل محروم کرده ، سرکوب بی رحمانه مخالفان ، فیلم و سایر فعالیت های سرگرمی را ممنوع کرده است. صدها هزار نفر نیز به کشور بازگردانده شده اند که منجر به بی ثباتی مزمن اجتماعی شده است. این بی ثباتی از جهات مختلف به محیط زیست افغانستان آسیب جدی وارد کرده است. ابتدا از تشکیل مدیریت طبیعی جلوگیری شد و حفاظت از طبیعت در اولویت قرار گرفت. دوم ، باغها و مزارع را از بین برد و در نتیجه مردم برای امرار معاش به منابع طبیعی روی آوردند. تخمین زده می شود که محصولات کشاورزی در سال های اخیر نسبت به سال 1979 به نصف رسیده است و در 30 سال گذشته حدود 30 درصد از زمین های زراعی و مرتعی افغانستان به دلیل رها شدن یا نابودی از بین رفته است. همچنین تخمین زده می شود که دهها هزار روستا و اطراف آنها در طول جنگ تخریب شده است. جنگل در دست فرماندهان جنگ است و تقریباً به طور کامل از بین رفته است و مساحت آن را به کمتر از 2 درصد مساحت کشور کاهش داده است (2). فروپاشی روستاها و تخریب باغات و زمین های کشاورزی بسیاری از کشاورزان را مجبور به کشت خشخاش (که فصل رشد کوتاهی دارد و آب کمی نیاز دارد) و تریاک برای امرار معاش تولید می کنند. قاچاق تریاک خود باعث ایجاد اضطراب اجتماعی می شود که منجر به بی توجهی به محیط می شود. فراوانی سلاح در دست گروه های مختلف ، جایی برای حیات وحش امن باقی نگذاشت.

با شروع جنگ امروز حدود 10 میلیون مین زمینی در افغانستان مستقر شده است و از این نظر این کشور به خطرناک ترین کشور جهان تبدیل شده است. در افغانستان روزانه 20 تا 30 نفر بر اثر مین کشته می شوند و تعداد بی شماری زخمی می شوند. واضح است که حفاظت از زیستگاه در چنین سرزمینهایی جایی ندارد.

طالبان هم در دوران “امارت” و هم در درگیری با دولتها ، عدم رعایت اصول یا قوانین بین المللی را نشان داده اند. بنابراین بعید است که او در مورد مسائل بسیار مهم آب با ایران به توافق برسد و سیاست خود را در جلوگیری از سرازیر شدن آب از رودخانه های هیرمند و هریرود به ایران با ایجاد سدها و انحراف رودخانه ها ادامه نخواهد داد. این سیاست تأثیر بسیار منفی بر محیط طبیعی و اجتماعی شرق ایران و غرب و جنوب افغانستان خواهد گذاشت.

نیازی به گفتن نیست که فساد حریصانه و انباشت بیشتر مقامات عالی رتبه در دو دهه گذشته ، ادامه مبارزه برای قدرت ، اتکای غیرمعمول دولت به آمریکا ، بی اعتنایی به سرمایه اجتماعی داخلی و در واقع ریاکاری مقامات دولتی آمریکا. شرکت های تسلیحاتی و ارائه دهندگان خدمات نظامی که به عنوان یکی از دلایل به حاشیه راندن حفاظت از محیط زیست در افغانستان مداخله کرده اند (که امنیت این کشور یا کشور خود را تضمین نمی کند). با این حال ، این امر از سهم زیاد طالبان در تشکیل زمین های سوخته نمی کاهد.

۱) «گزارش وضعیت محیط زیست در افغانستان» ، ۲۰۱۹ ، https://reliefweb.int/report/afghanistan/reporting-state-environment-afghanistan

۲) نفیس محمد ، ۲۰۱۸ ، “تخریب محیط زیست از جنگ در افغانستان: مروری” ، https://www.researchgate.net

* بازیگر محیط زیست

۴۷۴۷