قالب بندییکی از مراحل ساختمان سازی به شمار می رود و با توجه به اینکه در این مرحله یا انواع ابزارها از جمله قالب و اتصالات سر و کار داریم و از طرفی قالب بندی ممکن است در ارتفاع انجام شود. رعایت تمامی موارد ایمنی برای کاهش خطرات ضروری است. در این مقاله با تمامی موارد ایمنی برای قالب بندی بیشتر آشنا می شوید.قالب بندی یکی از فرایندهای پرمخاطره در ساختمان‌سازی است و ممکن است حوادث ناشی از آن، به قیمت جان افراد تمام شود. به همین دلیل رعایت اصول ایمنی در انواع قالب بندی بتن حیاتی است. توصیه ما به شما این است که پیش از آغاز این فرایند، این مقاله را بخوانید تا با اصول ایمنی در قالب بندی به‌صورت کامل آشنا شوید.
مهم‌ترین مخاطرات ایمنی در قالب بندی چیست؟
خطر عاملی است که توانایی ایجاد آسیب به شخص و اموال را به‌صورت بالقوه دارد و برای جلوگیری از بالفعل شدن آن، باید به فکر اقدامات حفاظتی باشید. شرکت قالب گستر سپنتا در راستای پیشبرد هرچه سریعتر مراحل تولید و مونتاژ قالب تونلی، از یک تیم فنی و مهندسی کارآمد در این زمینه بهره می برد. مهم‌ترین مخاطرات ایمنی در قالب بندی، به شرح زیر است:
۱. خطر سقوط
این خطر بیشتر در قالب بندی ستون‌ها و دیوارها وجود دارد و شامل سقوط خود شخص و اجسام می‌شود. نقص در وسایل ایمنی، داربست بندی، سطوح لیز و چرب، دسترسی ناکافی و … می‌توانند منجر به تشدید این خطر شوند.
۲. برق‌گرفتگی
در صورتی‌که اصول ایمنی برق در تجهیزات بتن‌ریزی رعایت نشده باشد یا محل تردد کارگران قالب‌بند دارای سیم‌های فاقد پوشش بوده یا به کابل‌های برق فشارقوی نزدیک باشد، امکان برق‌گرفتگی وجود دارد. همچنین عدم رعایت اصول ایمنی برق در ابزارآلات نیز این خطر را به وجود می‌آورد.
۳. خطرات ناشی از حمل دستی بار
در بحث ایمنی در قالب بندی، این خطر بیشتر مربوط به حمل دستی قالب‌های فلزی می‌شود. چراکه این قالب‌ها وزن زیادی دارند. در صورت استفاده از نیروی انسانی ناکافی و رعایت نکردن ارگونومی حمل بار، این خطر می‌تواند منجر به آسیب به پرسنل شود. به همین دلیل آموزش اصول حمل دستی بار به پرسنل قالب‌بند پیش از شروع کار الزامی است. همچنین تا جایی که ممکن است باید از جرثقیل برای حمل قالب‌ها تا محل نصب استفاده کنید.
۴. برخورد با اجسام
منظور از برخورد با اجسام، خطر سقوط ابزار، اشیا و قالب روی کارکنان یا سقوط و برخورد آن‌ها با زوائد موجود در محیط مثل میلگرد و … است. علاوه بر ایمنی در قالب بندی، این خطر به ایمنی آرماتوربندی نیز مربوط می‌شود.
۵. خطرات بهداشتی
خطرات بهداشتی قالب بندی مربوط به مواد خورنده موجود در سیمان و بتن است که می‌تواند هنگام قالب برداری به چشم و پوست آسیب برساند. مواجهه با روغن‌های قالب‌بندی نیز می‌تواند خطرات بهداشتی را به دنبال داشته باشد.
۶. خطرات مربوط به قالب
قالب‌های بتن دارای لبه‌های تیز و برنده هستند و گیرکردن دست و اجزای بدن بین آن‌ها نیز می‌تواند منجر به آسیب دیدن شود. به همین دلیل اصول ایمنی در قالب بندی شامل استفاده از لوازم حفاظت فردی نیز می‌شود.
۷. ریزش سازه
این خطر بیشتر در ایمنی در قالب بندی فونداسیون وجود دارد، چراکه متأسفانه آمار حوادث مربوط به سست بودن سازه نگهبان زیاد است و ریزش آن می‌تواند حوادث ناگواری را به دنبال داشته باشد. همچنین عدم رعایت اصول قالب بندی نیز می‌تواند منجر به باز شدن و سقوط قالب‌ها و ریزش سازه‌ای شود که هنوز به‌خوبی شکل نگرفته است.
مهم‌ترین اقدامات ایمنی در قالب بندی چیست؟
اقدامات ایمنی در قالب بندی باید با توجه به ماهیت خطر انجام شوند و هدف از آن‌ها باید رعایت سلسله‌مراتب زیر باشد:
- حذف خطر
- کاهش میزان مواجهه با خطر
- جداسازی خطر و محیط تردد کارگران
- کنترل خطر
- استفاده از لوازم حفاظت فردی برای کاهش یا حذف اثرات مخرب خطر
بر همین اساس، مهم‌ترین اقدامات ایمنی در قالب بندی که در آیین‌نامه‌های ایمنی بتن‌ریزی و قالب بندی ذکر شده به شرح زیر است:
اصول ایمنی در قالب بندی برای کارکنان
- آموزش اصول ایمنی مربوط به کار در ارتفاع، ایمنی برق، حمل دستی بار، داربست بندی، استفاده از لوازم حفاظت فردی در کنار اصول ایمنی در قالب بندی (مثل نحوه بستن صحیح قالب) به کلیه پرسنل قالب‌بند ضروری است. این آموزش‌ها باید پیش از شروع پروژه داده شوند.
- استفاده از لباس، کفش کار، دستکش و کلاه ایمنی برای کلیه پرسنل قالب‌بند الزامی است.
- برای جلوگیری از سقوط کارگران، باید داربست بندی و ساخت پلتفرم‌ها به‌صورت اصولی انجام شود و تمامی کارگرانی که در ارتفاع بالاتر از ۱.۸ متر کار می‌کنند، باید مجهز به کمربند ایمنی باشند.
- هنگام وزش بادهای شدید و بارندگی، باید از کار در ارتفاع و حمل‌ونقل بار با جرثقیل خودداری کنید. به جز ایمنی در قالب بندی، باید این موضوع را در فرایندهای دیگر نیز مدنظر قرار داد.
- هنگام حمل‌ونقل بار با جرثقیل، نباید کسی زیر مسیر حمل بار قرار بگیرد.
- تمامی تجهیزات برقی باید دارای سیستم ارت و عایق دوگانه باشند.
- قسمت انتهایی کلیه میلگردهای انتظار که در محوطه قالب بندی قرار دارند باید به کپ (محافظ پلاستیکی) مجهز شوند.
- هنگام جک زدن در پشت قالب بتن، نباید کسی پشت قالب قرار بگیرد، چراکه احتمال دررفتن جک و برخورد قالب با شخص وجود دارد.
- تمامی جک‌های سقفی باید هر ۶ ماه یک‌بار بازرسی شوند.
- پلتفرم یا سکوی کار باید فاقد مواد لغزنده، اشیای تیز و … باشد. همچنین برای رعایت اصول ایمنی قالب بندی، کلیه ابزارهای کار در ارتفاع باید در یک محفظه مخصوص و ایمن در برابر سقوط قرار داده شوند.
- بریدن و خم کردن مفتول و … باید با ابزار سالم و مناسب صورت بگیرد.
اصول ایمنی در قالب بندی برای تجهیزات
- کلیه قالب‌ها باید پیش از نصب به‌صورت کامل بازرسی شوند تا فاقد تاب خوردگی، زنگ‌زدگی، شکستگی و زوائد مربوط به بتن‌ریزی قبلی باشند.
- برای بستن قالب‌ها باید از اتصالات قالب بندی محکم و فاقد زنگ‌زدگی و خوردگی استفاده کرد.
- نباید به جک‌ها فشاری بیشتر از فشار قابل‌تحمل توسط آن‌ها وارد شود.
- باز کردن قالب‌ها تا گیرایی کامل بتن و پیش از تائید مهندس سازه، ممنوع است.
- پس از بستن حائل و پشت‌بندها روی خاک، باید از ثبات و استحکام آن‌ها اطمینان حاصل شود.
- ترتیب قالب بندی باید زیر نظر مهندس ناظر یا طراح انجام شود.
- اتصال قالب‌ها به یکدیگر باید به نحوی باشد که تمامی آن‌ها یک عضو صلب و منسجم را تشکیل دهند و از تمامی ظرفیت باربری آن‌ها استفاده شود.
- قالب بندی اعضای قائم باید در برابر سقوط و برخورد اجسام و بارها محافظت شود.
چک‌لیست ایمنی در قالب بندی بتن چیست؟
برای اطمینان از رعایت کلیه اصول ایمنی در قالب بندی، باید یک چک‌لیست تهیه کنید و تمامی موارد حیاتی را در آن قید کنید. نباید قالب بندی را پیش از اطمینان از رعایت کلیه بندهای چک‌لیست و کنترل کلیه تجهیزات، سکوهای کاری و … آغاز کنید. برای اطمینان از رعایت بندهای چک‌لیست، پیمانکار باید از یک ناظر ایمنی کمک بگیرد و ناظر ایمنی پس از پر کردن چک‌لیست، باید آن را به تائید کارشناس ایمنی کارفرما برساند.
جمع بندی
با توجه به اینکه رعایت نکردن موارد ایمنی می تواند خطرات جانی و مالی بیافریند. باید تمام مواردی که باعث ایجاد هر چه بیشتر ایمنی در حین قالب بندی می باشد، اجرا شود.استفاده از قالب باکیفیت و مستحکم نیز یکی از مهم‌ترین اصول ایمنی در قالب بندی است.
