آیا زلزله‌های کیش تبدیل به سونامی می‌شود؟
در پی رخداد زلزله با بزرگای 5.3 در شرق جزیره کیش در بامداد 1401/3/25 و زمین‌لرزه‌های 19 و 20 دی‌ماه 92 در جزیره کیش، لرزه‌خیزی در منطقه کیش مورد توجه بیشتر متخصصان قرار گرفته است. و مای ر م آز اد و ساخ س اخ ساخ ه ه و و ض جه جه جه م م و پ ایش ی ی ای ی ا ا ی.
جزیره کیش در جنوب چین خورده زاگرس که منطقه‌ای بسیار فعال تاز ناظر لرزهیخیو است. این جزیره در مجاورت گسله خمیدگی جبهه کوهستان زاگرس، که گسله‌ای فشاری با شیبی به سوی شمال دارد و در این ناحیه با روندی شرقی-غربی است، قرار گرفته است. ه ظاظ تایخی یز ز 1703، ا ا ا ا ا ا ب ا گ گ گ گ گ 6.8 آ 6.8 ج ی ای و های اَش. زلزله‌های 978 م و 1008 م سیراف (بندر طاهری-عسلویه) که می‌شود بزرگای بین 6 تا 7 داشته باشد، باعث ویرانی سیراف و از رونق افتادن آن می‌شود و بسیاری از تجار به کیش مهاجرت کرده‌اند و به این ترتیب کیش رونق یافته‌اند. ضمنا درمورد خرابی در بندر تاریخی حریره در زمین‌لرزه‌های تاریخ لکیش.
زلزله 25 خرداد 1401 با بزرگای 5.3 و زلزله های 19 و 20 دی ماه 92 که با بزرگای 4.5 تا 5.1 رخ داده است، از آنجایی که نمی توانند گسیختگی مربوط به گسل زمینلرزه های در کف دریاخلیج فارس بشوند. بنابراین، سونامی هم با چنین زمین‌لرزه‌هایی منتفی است؛ ولی با رخداد زمین‌لرزه‌ای شدید -زلزله‌های بزرگ‌های 6 به بالا- که با ایجاد گسیختگی در کف دریا همراه می‌شود – احتمال سونامی بر اثر جابه‌جایی قائم در کف و در افزایش صفحه گسل، وجود دارد. زمین‌لرزه‌های جزیره کیش به صورت گروهی و فوج‌گونه رخ داده‌اند. ی آ د ز اگ ل لایه نایه ناق ن ق ق ق ه ر ا ا ا ا ا ا ط ه ص های هاهایی خ. در نواحی و به دلیل وجود ویژگی خاصی از سری‌های نمکی، عملا زمین‌لرزه‌های شدید – به دلیل تجمع و تمرکز استرس و آزادشدن انرژی با زمین‌لرزه‌ها به صورت عکس‌ها و گروهی از رخدادهایی با بزرگی کم تا متوسط در بیشتر مواقع در زاگرس معمول است. . زمین‌لرزه‌های شدید و مخرب، در بازه‌های زمانی طولانی قابل انتظار است. می‌توان انتظار رخدادی مانند زمین‌لرزه‌ای با بزرگای 6.8 مانند زمینشلرزه 1703 د در جزیر.
هشدار پیش‌هنگام زلزله می‌تواند راه‌حل کوتاه‌مدت مفیدی برای کاهش خسارات و تلفات ملّی باشد. در زمینه ابزار دقیق لرزه‌نگاری، سه شبکه بزرگ لرزه‌نگاری در ایران در حال حاضر فعالیت‌هایی هستند که نیاز به توسعه و یکپارچگی بیشتر دارند: 1- شبکه شتاب‌نگاری ایران (ISMN)، با استفاده از بیش از هزار شتاب‌نگار دیجیتال که تنها 50 ایستگاه از زمان‌بندی GPS استفاده می‌کنند. می کند. 2- شبکه ملی لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله شامل 32 ایستگاه پهن‌باند بلادرنگ و 3- شبکه تله‌متری لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، با حدود 70 لرزه‌نگار 3 مؤلفه‌های اتصالی (عمدتا کوتاه‌مدت و گاهی اوقات پهن‌باند).
خطا و عدم قطعیت در اعلام زلزله‌ها به دلیل تراکم کم شبکه و عدم زمان‌بندی قطعی در بسیاری از ایستگاه‌ها، در نواحی جنوب هرمزگان و سواحل خلیج فارس به مراتب بیشتر است. به علاوه براین برخی از رویدادهای مهم لرزه‌ای ثبت نشده است. ما با بهره‌گیری از روشی برای استفاده از داده‌های موجود می‌توانیم از داده‌های تک‌ایستگاهی و ایستگاهی برای به حداقل رساندن حذف رویدادهای ضعیف استفاده کنیم که می‌توان از رویدادهای دقیق‌تر استفاده کرد. نتایج قبلی، نه‌تنها نظری برای یک سیستم هشدار آینده است. می‌توان برای بهینه‌سازی و اصلاح شبکه‌های لرزه‌های موجود نیز استفاده کرد.
* منتشر شده در روزنامه شرق/ یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۱