جمعیت ایران به طور اجتناب‌ناپذیری به سمت سالمند حرکت می‌کند
زالی:
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: پیش‌بینی اولیه در ایران نشان می‌دهد جمعیت به طور اجتناب‌ناپذیری به سمت سالمند شدن در حال حرکت است؛ به طوری که تا سال ۱۴۳۰، حدود ۳۲ درصد جمعیت کشور سالمند خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری آنا، مرکز خدمات جامع سلامت دوستدار سالمند لواسان، با حضور رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مسئولان شبکه بهداشت و درمان شمیرانات افتتاح شد.
علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در افتتاحیه این مرکز، با اشاره به پویا و داینامیک بودن نظام مراقبت بهداشتی کشور که مبتنی بر مراقبت اولیه بهداشتی PHC است، اظهار کرد: در این نظام بهداشتی به دلیل انعطاف‌پذیری بالا امکان اجرای برنامه‌های ادغام یافته وجود دارد.
وی یکی از مهم‌ترین مسائل مبتلابه کشور را مراقبت از جمعیت سالمندی دانست و گفت: پیش‌بینی اولیه در ایران نشان می‌دهد جمعیت به طور اجتناب‌ناپذیری به سمت سالمند شدن در حال حرکت است؛ به طوری که تا سال ۱۴۳۰، حدود ۳۲ درصد جمعیت کشور سالمند خواهد شد.
به گفته زالی، طبق تعریف اگر این رقم بین ۱۴ تا ۲۱ درصد باشد، کشور سالمند و اگر بالاتر از ۲۱ درصد باشد کشور فوق سالمند تلقی می‌شود.
وی با بیان اینکه تدابیر مدیریتی برای مرتفع کردن نیاز‌های سالمندی فقط به بهداشت و درمان خلاصه نمی‌شود، گفت: شادابی، رفاه، خوداشتغالی، درآمد مکفی و اطمینان از امنیت اقتصادی از نیاز‌های جمعیت سالمندی است.
زالی با تاکید بر ضرورت تعریف نظام جامع چندلایه تأمین اجتماعی برای سالمندان، افزود: این نظام باید مترقی باشد تا تمام ابعاد آسیب‌پذیری جامعه را پوشش دهد. البته این تمهیدات در کشور به عنوان یک پروتکل ملی در حال تدوین است.
وی با بیان تفاوت‌های ساختاری که در بدنه خانواده ایرانی طی چند سال اخیر رخ داده است، گفت: در خانواده گسترده، سالمندان سلامت روان بالاتری دارند، اما تغییر الگوی جمعیتی ایران و تمایل آن به شهرنشینی، از گستردگی خانواده‌ها کاسته و همین تغییر موضوع سالمندی را جدی‌تر می‌کند.
زالی افزود: از طرفی با توجه به شرایط کنونی جامعه، پدر و مادر در اکثر خانواده‌ها مشغول به شغلی هستند که این موضوع فرصت رسیدگی و تأمین نیاز‌های عاطفی سالمندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه به دلیل توسعه فناوری و تغییر در الگوی زندگی و شهرنشینی، شکاف بین نسلی در حال توسعه است، گفت: در گذشته مکانیسم‌های عاطفی در فضای بین نسلی فراهم می‌شد، اما در حال حاضر در خانواده‌ها ناهمگنی نسلی دیده می‌شود.
زالی، زنانه شدن جمعیت سالمندی کشور را مسئله مهم دیگر خواند و گفت: زنان از نظر فیزیولوژیک آسیب‌پذیرترند.
وی با بیان اینکه اینکه تا سال ۱۴۱۰، آمار تجرد قطعی به یک میلیون نفر می‌رسد، بر ضرورت برنامه‌ریزی و فراهم کردن تمهیدات مناسب برای حل این چالش تاکید کرد.
زالی اجرای این برنامه به همت معاونت بهداشتی دانشگاه و شبکه بهداشت و درمان شمیرانات را یک تفکر و الگو اعلام کرد و ادامه داد: مراکز ارائه خدمات باید در راستای مراقبت و حمایت از سالمند با نگاهی کرامت آمیز و با فضای دوستدار سالمند، فعالیت کنند.
رئیس دانشگاه تصریح کرد: با توجه به چک لیست‌های موجود در سطح ملی، بر اساس برنامه ادغام یافته سالمندی، امکان ایجاد مرکز دوستدار سالمند در ۱۲ مرکز از ۱۱۲ مرکز جامع سلامت تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی وجود دارد. شاخص‌ها شامل کف پوش، فضای فیزیکی، آموزش‌ها، نظام غربالگری و طراحی کرامت آمیز ارائه خدمات می‌شود و اگر مرکزی ۷۰ درصد این شاخص‌ها را محقق کند، بستر مناسبی برای مرکز دوستدار سالمند محسوب می‌شود.
زالی، سرانه جمعیت سالمندی در لواسان را بالاترین سرانه جمعیت سالمندی در پایتخت اعلام کرد و افزود: سالمندان در کشور ۹ تا ۱۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، در حالی‌که این رقم در لواسان ۱۵ درصد است و این رقم نشان می‌دهد انتخاب این مرکز برای اجرای طرح بسیار مناسب بوده است.
وی افزود: استان تهران نیز از استان‌های سالمند تلقی می‌شود، البته سرانه سالمندی در استان گیلان بالاترین نرخ و سیستان و بلوچستان پایین‌ترین نرخ را در سراسر کشور دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: در مراکز دوستدار سالمند بیش از هر چیزی نیاز به آموزش پیشگیرانه است تا از بسیاری از مخاطرات جلوگیری شود، این نیاز در مرکز لواسان مرتفع شده است.
وی با بیان اینکه نکته دوم طبقه‌بندی هوشمندانه ریسک‌فاکتورهاست؛ گفت: به دلیل بستری که سامانه سیب فراهم کرده، این طبقه بندی دقیق‌تر شده است. باید از رسانه‌های کشور برای تشویق مردم به ثبت اطلاعات در سامانه سیب بهره بگیریم تا گام اول ورود مردم به عرصه دریافت خدمات نظام‌مند برداشته شود.
زالی تصریح کرد: نکته قوت دیگر این مرکز این است که در حوزه سالمندی برخی اقدامات، کم تلقی نمی‌شود؛ به عنوان مثال ممکن است فقط هم صحبت شدن با یک سالمند، بسیاری از مسائل ذهنی و روانی او را برطرف کند، این نگاه جامع در مرکز لواسان وجود دارد.
وی از توصیه به مصرف مکمل‌های مهم نظیر ویتامین D در این مرکز نیز خبر داد و گفت: مصرف ویتامین‌ها بسیاری از مشکلات سلامت را برطرف خواهد کرد. همچنین ورزش همگانی و آموزش‌هایی که در این زمینه در این مرکز ارائه می‌شود نیر مفید است؛ ورزش نشاط جسمی و روحی به همراه دارد و حتی این مدل می‌تواند به عنوان الگو به وزارت بهداشت ارائه شود.
زالی گفت: بسیاری از بیماری‌های دوران سالمندی اضمحلالی هستند؛ مثل آلزایمر و پارکینسون بسیاری از کشور ایزولاسیون کامل سالمندان را یکی از عوامل افزایش آسیب‌پذیری آنان می‌دانند. خوشبختانه فرهنگ ایرانی، سپردن سالمند به خانه سالمندان را برنمی‌تابد و از این نظر باید این فرهنگ حفظ بماند.
وی در پایان ضمن تشکر از تلاش‌های معاونت بهداشت دانشگاه، شبکه بهداشت و درمان شمیرانات، خیرین و مردم عنوان کرد: در مراکز دوستدار سالمند بیش از هر مرکز دیگر به مدل مترقی خانه‌های مشارکت مردمی نیاز است، امیدوارم این مدل به الگویی موفق در سطح کشور تبدیل شود.
مرکز خدمات جامع سلامت پیامبر اکرم ۳۴ هزار و ۱۵۲ نفر جمعیت شهری و روستایی را تحت پوشش دارد که پنج هزار و ۲۲۹ نفر از این جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند. این مرکز یکی از مراکز استراتژیک و شبانه‌روزی شبکه بهداشت و درمان شمیرانات است و در ۶ ماه گذشته بالغ بر ۳۷ هزار خدمت به ۱۴ هزار مراجعه کننده ارائه داده است.