روایتی از طرح ترافیک تهران در دوران قاجار
۱۶۰ سال پیش با ممنوعیت ورود چهارپایان باربر به محوطه «میدان ارگ» ش یا «باغ گلشان» یخ. حالا جای چهارپایان در تهران را چهارچرخهای آهنی گرفتهاند که نمیتوان هر کایان را در چهران را چهارچرخهای حالا جای چهارپایان در چهارچرخها کرد.
بعد از بنای «میدان توپخانه» جدید در «میدان ارگ سلطنتی»، توپها و توپچیان میدان ارگ را به آن محل منتقل کردند و در وسط میدان ارگ استخری هشت ضلعی ساختند. اطراف آن، راه سنگفرش مربوط به کالسکه ساختند و قسمتهای دیگر میدان را ابه فضای سبز همچنین اطراف باغچهها را با ستونهای سنگی و نردههای چوبی محصور کردند. یک سال بعد برای ممنوعیت عبور و مرور چهارپایان در این میدان خندق شرقی را پُر کردند و روی آن خیابانی ساختند که از توپخانه جدید شروع میشد و تا دهنه بازار ادامه داشت. انتهای آن را هم دروازههای خارج از شهر بنا کردند و به این ترتیب دوچه ارپایان شم.
محمدحسنخان اعتمادالسلطنه در اینباره نوشته است: «بعد از وضعیت میدان ارگ و طرح حوضی بزرگ در آن، غرس دوباغ در دو طرف حوض و نصب ستونهای سنگی به فاصله چهار ذرع جلوی باغها و محجر چوبی در فواصل ستونها، محض اینکه چنین میدانی از آمد. و دواب که حمل اجناس میکنند مصون باشد، حکم شود در جانب شرقی ارگ همایون دروازههای خارج صحرا به شهر قرار و خندق شرقی شهر را انباشته، با سطح زمین برابر کنند و خیابانی عریض تا دهنه بازار تشکیل دهند.» این همان خیابان ناصریه آن زمان یا ناصرخسروی فعلی است.
۱۷۷ سال پیش در عصر صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر تمام رفت و آمدها به تهران ثبت میرزا تقی خان. ه ان با اال ش ش ش ش ق ، ا ا ا ا ا ز ز ز از های ه ه ا ا ه و و و و ام «ازه ». هنگام دریافت بلیط، نام مسافر، علتت، مقصد و مبدا هم مسافره و ثبت میشد. این کار برای حفظ امنیت سیاسی انجام میشود. از آنجا که در دوره ناصری، نان شهر مسائل اساسی حکومت بود، ورود و خروج گندم هم روزان حتی سندی از اسامی افراد که از مدارس مختلف تهران رفتند و آمدند تهاندا، ثبت و حتی سندی از. تهران در آن زمان ۱۲ دروازه که شامل کتابهای «حضرت عبدالعظیم»، «غار»، «خانیآباد»، «گمرک»، «قزوین»، «باغشاه»، «یوسفآباد»، «دولت»، «شمیران»، «دوشان تپه» است. »، «دولاب» و «خراسان» میشد.
عبور و مرور کالسکه در خیابانهای آن زمان تهران نیاز به زیرساخت داشته باشد به همین دلیل گذر و مرور کالسکه در خیابانهای آن زمان تهران نیاز به زیرساخت دارد. سیروس سعدوندیان در کتاب «اولینهای تهران» نوشته شده است: «در سال ۱۲۶۷ هرادی قمری برای اولی شیرای تهران» نوشته شسیروس سعدوندیان در کتاب این امر از کوچههای «ارگ» شروع شد. علت آن هموارشدن کالسکهسواری بود.»
روزنامه «وقایع اتفاقیه» در زمان ۳۶ خبر شماره میدهد: «چون همت ملوکانه مصروف بر این است که اسباب آسودگی و محل زندگی معمولی است که در دولتهای فرنگستان است، در دولتهای ایران هم وجود دارد، از جملههایی که میگویند. که پیش از این قرار نبود که همهکس داشته باشد؛ در این زمان، میگفتند که هر کس به راه بیندازد و سوار شود از چاکران دولت علیه و اعیان رعایا، در سفرها یا در مرکب همایون، ماذون است. در این خصوص اذن عمومی دادند و این کالسکهها در کارخانه ابواب الجموع مقرب الخالقیان
روزنامه در شماره 38 خود مینویسد: «چون در این زمانها قرار میگیرد که روز به روز کالسکهها در شهر تهران زیاد میشود و باید از مسیر کالسکه هموار عبور کند و خوب باشد که قرار باشد ارگ پادشاهی را کلاً سنگفرش نکند. طوری که هم عبور اسب و کالسکه آسان شود و هم پیاده به محل بگذرد. وسط کوچهها را به جهت عبور از کالسکه گودفرش میکنند و دو طرف کوچهها را در جهت عبور پیادگان مانند سکو قدری بالا آورده است با سنگهای بزرگ مرتفع فرش مینمایند و این روزها این کوچهها را میسازند.»
روزنامه «وقایع اتفاقیه» در شماره 39 هم مینویسد: «روزنامههای سابق در باب کالسکه اشعار شده بود که این کالسکه سوار در میان خلق متداول باشد و این قاعده در دولت علیه ایران نیز رواج و خلق آسودهتر در طرق و شوارع باشد. دارند. مجدداً اعلام میشود که حسب الحکم امنای دولت علیه، مقرب الخاقان «معیرالممالک» کارخانه کالسکهسازی در قورخانه مبارک به راه انداختهاند، به طوری که هر قدر کالسکه بخواهد بسازد و بپردازد و به هر قسم و طرح هر کس بخواهد میتواند و برای امنا باشد. و اعیان دولت علیه نیست، بلکه هر کس از تجار و کسب و غیره است که بخواهد، اذن دولت از آن است که کارخانه مزبور رجوع کند و به هر طرح و قسمی که بخواهد به زودی برای او ساخته شود میشود.»
گفته میشود پیش از کالسکهسازی معیرالممالک، اولین کالسکهها در اصفهان ساخته میشود پیش از کالسکهسازی معیرالممالک، اولین کالسکهشود. کالسکههایی که به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه کیفیت خوبی دارند و حتی ابهتر نک کار ن.
در حال حاضر تعداد زیادی از خیابانهای تهران از جمله پیادهروی خیابان لالهزار، سی تیر، برخی از میدانهای حسنآباد و بازار تهران برای زیبایی بیشتر و به تقلید از کشور همسایهمان ترکیه سنگفرش شدهاند که جلوههای خوبی هم دارد اما عابران پیادهروی میکنند. چرا که یا پایشان به این تکهسنگها میکند و پدر کفشهایشان درمیآید یا زمانی که باران و برفی میبارد، سنگهایی که در داخل کفشها و زانوهایشان هم پرتاب میشوند.
انتهای پیام