۲۹ دی در دنیای علم چه خبر؟

عبدالجواد فلاطوری (۱۳۰۴-۱۳۷۵) پژوهشگر ایرانی در حوزه فلسفه و بنیان‌گذار کتابخانه شیعی در دانشگاه کلن آلمان در چنین روزی چشم به جهان گشود. او از نوادگان ملااسماعیل خواجویی مازندرانی و تحصیلات خود را در حوزه علمیه مشهد زیر نظر اساتیدی، چون میرزا هاشم قزوینی و شیخ محمدرضا کلباسی آغاز کرد. فلاطوری پس از تکمیل تحصیلات دینی، به دانشگاه تهران رفت و در رشته فلسفه و الهیات تحصیل کرد. وی در سال ۱۳۳۳ با ترجمه کتاب «المشاعر» ملاصدرا موفق به اخذ لیسانس فلسفه شد و سپس به آلمان رفت تا تحصیلات خود را ادامه دهد. فلاطوری در دانشگاه کلن به تدریس پرداخت و در سال ۱۹۶۲ دکترای خود را با نگارش پایان‌نامه‌ای درباره اخلاق کانت دریافت کرد. او در سال ۱۹۶۸ کتابخانه‌ای برای تحقیق شیعه تأسیس کرد که به شهرت بین‌المللی رسید. آثار او شامل ترجمه‌هایی از تاریخ ایران و رساله‌های فلسفی است و او در کنگره‌های علمی مختلف شرکت داشته است. خیابانی در اصفهان به نام او نام‌گذاری شده است.

۱۸ ژانویه ۱۹۳۳ میلادی برابر با 29 دی ۱۳۱۱ خورشیدی، ری دالبی فیزیکدان، مهندس و مخترع دستگاه‌های کاهش نویز دالبی به‌دنیا آمد. به‌لطف نوآوری‌های دالبی امروزه از صداهای فراگیر دیجیتال با کیفیت در سینماها و دستگاه‌های صوتی و تصویری استفاده می‌شود. دالبی در دوران نوجوانی، تابستان‌ها در کمپانی صدای «امپکس» کار می‌کرد. بعد از گرفتن مدرک دکتری از دانشگاه کمبریج، آزمایشگاه‌های دالبی را در سال ۱۹۶۵ در لندن تاسیس کرد. اولین پیشرفت او کاهش نویز نوع Dolby A، فشرده‌سازی و گسترش صدا بود که صدای خش‌خش پس‌زمینه در ضبط حرفه‌ای نوار را بدون هیچ عارضه جانبی قابل تشخیصی به‌طور چشمگیری کاهش می‌داد. او به‌دلیل تحولی که در حوزه صدا در صنعت سینما به‌وجود آورد در سال ۱۹۸۹ جایزه اسکار گرفت.

دستگاه دیالیز

۱۸ ژانویه ۱۹۲۱ میلادی برابر با 29 دی ۱۲۹۹ خورشیدی، بلدینگ هیبارد اسکریبنر پزشک آمریکایی و مخترع شانت اسکریبنر به‌دنیا آمد. او با اختراع شانت کلیوی، دیالیز طولانی‌مدت را ممکن کرد. دستگاه دیالیز که خون بیماران کلیوی را تصفیه می‌کند، آن‌گونه که ابتدا دکتر ویلم کالف آن را ابداع کرده بود از لوله‌هایی شیشه‌ای استفاده می‌کرد که در رگ‌ها و شریان‌ها قرار می‌گرفتند. این لوله‌ها بسیار دردناک بودند و به دلیل آسیب پیشرونده به رگ‌های خونی، نمی‌شد از آنها برای مدت نامحدود استفاده کرد. اسکریبنر در سال ۱۹۶۰ با ابداع شانت، کمکی اساسی به وضعیت بیماران دیالیزی کرد. شانت را می‌شود در بیمار کاشت. این کار به پزشکان اجازه می‌دهد که بدون آسیب‌رساندن به رگ‌ها آنها را برای مدت نامحدود تحت دیالیز نگه دارند. اسکریبنر همچنین رهبری تیمی را بر عهده داشت که «روده مصنوعی» را توسعه دادند، در این روش با استفاده از لوله نازک و انعطاف‌پذیری به نام کاتتر، غذارسانی به بیمارانی که معده و روده خود را از دست داده‌اند انجام می‌شود.

نرا استنتن بارنی

۱۸ ژانویه ۱۹۷۱میلادی برابر با 29 دی ۱۳۴۹ خورشیدی، نرا استنتن بارنی، مهندس عمران آمریکایی که فعالیت‌های حرفه‌ای و سیاسی‌اش براساس سنت خانواده‌اش از رهبران زن بنا شده بود درگذشت. سال ۱۹۰۵، او اولین زن در ایالات متحده بود که مدرک مهندسی عمران را گرفت و به‌عنوان اولین عضو جوان انجمن مهندسین عمران آمریکا انتخاب شد. او تازه از کالج فارغ‌التحصیل شده بود که مقاله‌ای درباره تامین آب واشنگتن دی‌سی نوشت که به‌مدت بیش‌از ۵۰ سال به‌عنوان مرجعی برای مطالعات درباره انتقال مواد جامد در مایعات شناخته می‌شد. او که نوه الیزابت کدی استانتون، از فعالان جنبش زنان امریکا در قرن نوزدهم، بود در پاسخ به اخطار همسرش که به او گفته بود بین خانه‌داری و مهندسی یکی را انتخاب کند مهندسی را انتخاب کرد. 

مبدع نمودار اسنلن

۱۸ ژانویه ۱۹۰۸ میلادی برابر با 29 دی ۱۲۸۶ میلادی، هرمان اسنلن، چشم‌پزشک هلندی درگذشت. او کسی است که نمودار اسنلن را که محتوی خطوطی از حروف سیاه حک شده است برای آزمایش حدت بینایی ابداع کرد. هاینریش کوچلر در سال ۱۸۴۳ انواع آزمایش‌های معاینه چشم را ارائه کرد و وینی ادوارد یاگر ریترفون جاکستان در سال ۱۸۵۴ این آزمایش‌ها را بهبود بخشید. اندکی بعد، اسنلن نمودار حروف مربع‌شکل خودش را اختراع کرد. این نمودار به‌زودی در سراسر جهان مورد پذیرش قرار گرفت. کسر اسنلن نسبتی است، برای مثال ۲۰/۲۰ یا ۲۰/۱۰۰ که حدت بینایی یک فرد را در مقایسه با یک ناظر استاندارد با حدت نرمال خوب اندازه‌گیری می‌کند. نسبت ۲۰/۲۰ به این معنی است که این فرد می‌تواند ۲ ویژگی هدف را در فاصله ۲۰ فوت تشخیص دهد.