روش های پرداخت عوارض الکترونیکی

پرداخت عوارض الکترونیکی آزادراه ها به فرآیندی ساده و بدون نیاز به توقف تبدیل شده است که با استفاده از سامانه های آنلاین، اپلیکیشن ها یا کدهای دستوری امکان پذیر است. این سیستم به رانندگان کمک می کند تا با سهولت و سرعت، هزینه های تردد را پرداخت کرده و از جریمه های احتمالی جلوگیری کنند.

سفر کردن در آزادراه های ایران، همواره بخشی جدایی ناپذیر از تجربه رانندگان بوده است. از مسافرت های تفریحی تا سفرهای کاری و جابجایی کالا، این مسیرها نقش حیاتی در اتصال شهرها و استان ها ایفا می کنند. سال ها پیش، عبور از باجه های عوارضی به معنای توقف، انتظار در صف های طولانی و پرداخت نقدی بود؛ تجربه ای که اغلب با اتلاف زمان، مصرف سوخت بیشتر و ایجاد ترافیک همراه می شد. این وضعیت به خصوص در ایام پرتردد و تعطیلات، چالش های فراوانی را برای رانندگان به وجود می آورد.

اکنون، با معرفی و گسترش سیستم پرداخت الکترونیکی عوارض (ETC)، تحولی عظیم در این فرآیند ایجاد شده است. این سیستم که با نام پرداخت بدون توقف نیز شناخته می شود، به رانندگان اجازه می دهد تا بدون نیاز به توقف کامل، از آزادراه ها عبور کرده و عوارض خود را به روش های متنوعی تسویه کنند. مزایای این رویکرد، فراتر از صرفه جویی در زمان و سوخت، شامل کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و افزایش رضایت خاطر رانندگان از تجربه رانندگی در آزادراه ها می شود.

هدف از این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی برای تمامی روش های موجود جهت پرداخت عوارض آزادراه های الکترونیکی در ایران است. در این نوشتار، خوانندگان با مفهوم و اهمیت عوارض الکترونیکی آشنا خواهند شد، تمامی روش های پرداخت موجود را به صورت گام به گام فرا خواهند گرفت و می توانند بهترین و سریع ترین روش متناسب با نیاز خود را انتخاب کنند. همچنین، به نکاتی برای جلوگیری از جریمه های احتمالی ناشی از عدم پرداخت به موقع، آشنایی با آخرین قوانین و نرخ نامه های عوارض آزادراهی و اطلاعات لازم برای استعلام، پیگیری و اعتراض به عوارض پرداخته خواهد شد. امید است این محتوا به عنوان مرجعی قابل اعتماد و کارآمد برای تمامی رانندگان در مواجهه با سیستم عوارض الکترونیکی آزادراه ها در ایران، مورد استفاده قرار گیرد.

عوارض آزادراهی چیست و چرا پرداخت آن ضروری است؟

عوارض آزادراهی در واقع مبلغی است که برای استفاده از زیرساخت های جاده ای پیشرفته تر و پرسرعت تر، از کاربران دریافت می شود. این هزینه نه تنها برای ساخت و احداث آزادراه های جدید، بلکه برای نگهداری، بازسازی و توسعه زیرساخت های موجود نیز به کار گرفته می شود. در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله ایران، این یک رویه معمول است که به تامین مالی پروژه های عمرانی در حوزه حمل و نقل کمک شایانی می کند. هدف اصلی این عوارض، تضمین کیفیت، ایمنی و کارایی آزادراه ها برای سال های متمادی است.

در ایران، عوارض به دو دسته اصلی تقسیم می شود: عوارض سالیانه خودرو که مربوط به نگهداری و استفاده عمومی از خودرو است و عوارض تردد آزادراهی که به طور خاص برای استفاده از آزادراه های بین شهری دریافت می شود. افرادی که به صورت مکرر یا حتی گاهی از این مسیرها عبور می کنند، متوجه می شوند که پرداخت به موقع این عوارض، علاوه بر جلوگیری از جریمه های مالی، به طور مستقیم به توسعه و بهبود کیفیت همین مسیرها نیز کمک می کند. عدم پرداخت این هزینه ها در زمان مقرر می تواند عواقبی نظیر جریمه های نقدی و حتی محدودیت هایی در انجام امور اداری خودرو مانند تمدید بیمه شخص ثالث در پی داشته باشد. بنابراین، آگاهی از نحوه و ضرورت پرداخت عوارض الکترونیکی برای تمامی رانندگان و مالکان وسایل نقلیه، امری اجتناب ناپذیر است.

آشنایی با پرداخت بدون توقف و گیت های الکترونیکی

سیستم پرداخت بدون توقف یا ETC (Electronic Toll Collection) نمادی از تحول دیجیتال در زیرساخت های حمل و نقل کشور است. در این روش، دیگر خبری از باجه های عوارضی با نیروی انسانی و نیاز به توقف کامل خودرو نیست. به جای آن، رانندگان از گیت های مجهز به دوربین های پیشرفته عبور می کنند. این دوربین ها با تکنولوژی تشخیص پلاک، شماره پلاک خودروی عبوری را ثبت کرده و مبلغ عوارض مربوطه را به حساب آن پلاک منظور می کنند.

عملکرد این سیستم به این صورت است که پس از عبور خودرو از گیت الکترونیکی، اطلاعات پلاک به سامانه مرکزی ارسال می شود. این سامانه با توجه به مسیر پیمایش شده و نوع خودرو، مبلغ عوارض را محاسبه و به عنوان بدهی برای پلاک ثبت می کند. سپس، راننده فرصت دارد تا ظرف مدت مشخصی (معمولاً 15 روز) نسبت به تسویه این بدهی اقدام کند. تفاوت اصلی این سیستم با گیت های سنتی، در حذف نیاز به توقف و پرداخت آنی است که به روان شدن ترافیک و صرفه جویی در زمان و سوخت کمک شایانی می کند. برخی آزادراه ها ممکن است چندین لاین برای عبور الکترونیکی و برخی نیز لاین های محدودی برای پرداخت نقدی داشته باشند، اما روند کلی به سمت الکترونیکی شدن کامل پیش می رود تا تجربه سفری آسان تر و بدون دغدغه را برای همه به ارمغان بیاورد.

روش های گام به گام پرداخت عوارض الکترونیکی آزادراهی

برای تسهیل فرآیند پرداخت عوارض آزادراهی، روش های متنوعی فراهم شده است که هر راننده ای می تواند با توجه به ترجیحات و امکانات خود، بهترین گزینه را انتخاب کند. این روش ها از سامانه های کاملاً آنلاین گرفته تا کدهای دستوری و حتی استفاده از برچسب های الکترونیکی، طیف وسیعی از گزینه ها را پوشش می دهند تا هیچ راننده ای در مسیر پرداخت عوارض با چالش مواجه نشود. مهم است که همواره از طریق درگاه ها و سامانه های معتبر و رسمی اقدام به پرداخت شود تا صحت فرآیند تضمین گردد.

۱. پرداخت از طریق وب سایت ها و سامانه های آنلاین

پرداخت آنلاین عوارض آزادراهی، یکی از رایج ترین و راحت ترین روش ها برای بسیاری از رانندگان است. سامانه های متعددی این امکان را فراهم کرده اند که از جمله معروف ترین آن ها می توان به آنی رو، قبضینو، بیمه دات کام و سایر پلتفرم های پرداخت الکترونیک اشاره کرد. این روش به خصوص برای افرادی که دسترسی به اینترنت دارند، سرعت و دقت بالایی را ارائه می دهد و مزایای متعددی دارد.

مراحل گام به گام پرداخت آنلاین معمولاً به شرح زیر است:

1. ورود به وب سایت یا سامانه مربوطه: رانندگان می توانند با جستجوی نام سامانه ها وارد پلتفرم مورد نظر شوند.
2. وارد کردن شماره پلاک خودرو: در قسمت مشخص شده، شماره پلاک خودرو (بدون حروف و به صورت یکجا یا تفکیک شده، بسته به فرمت سایت) وارد می شود.
3. استعلام و مشاهده جزئیات عوارض: پس از وارد کردن پلاک، سامانه لیست عوارض های ثبت شده برای خودرو شامل مبلغ، مسیر پیمایش شده و تاریخ تردد را نمایش می دهد. برخی سامانه ها امکان مشاهده جزئیات بیشتر را نیز فراهم می کنند.
4. انتخاب و پرداخت: راننده عوارض مورد نظر را انتخاب کرده و از طریق درگاه بانکی نسبت به تکمیل فرآیند پرداخت اقدام می کند.
5. دریافت رسید: پس از پرداخت موفق، رسید الکترونیکی صادر می شود که می توان آن را برای پیگیری های احتمالی ذخیره یا چاپ کرد.

مزایای استفاده از این روش، شامل سرعت بالا، امکان پرداخت از هر مکانی با دسترسی به اینترنت، دقت در ثبت اطلاعات و امکان مشاهده سوابق پرداخت است. همچنین، بسیاری از این سامانه ها امکان ذخیره شماره پلاک را برای دفعات بعدی فراهم می کنند تا فرآیند استعلام و پرداخت سریع تر انجام شود. این روش برای طیف وسیعی از رانندگان، از خودروهای شخصی تا وسایل نقلیه عمومی و باری، بسیار کاربردی است.

۲. پرداخت از طریق اپلیکیشن های موبایل

با گسترش استفاده از گوشی های هوشمند، اپلیکیشن های موبایل به ابزاری قدرتمند برای انجام بسیاری از امور روزمره، از جمله پرداخت عوارض آزادراهی، تبدیل شده اند. اپلیکیشن هایی مانند آپ، تاپ، دیجی پی، پلیس من، مای کار و… خدمات پرداخت عوارض الکترونیکی را ارائه می دهند. این اپلیکیشن ها به دلیل دسترسی همیشگی و رابط کاربری آسان، محبوبیت زیادی در بین رانندگان پیدا کرده اند.

مراحل کلی پرداخت در اپلیکیشن ها به این صورت است که پس از نصب و ورود به اپلیکیشن، بخش مربوط به پرداخت عوارض آزادراهی یا بدهی خودرو انتخاب می شود. سپس با وارد کردن شماره پلاک، می توان عوارض ثبت شده را مشاهده و از طریق کیف پول یا کارت بانکی، نسبت به پرداخت آن اقدام کرد. مزیت اصلی استفاده از اپلیکیشن ها، علاوه بر دسترسی آسان و سریع، قابلیت های جانبی آن ها است. بسیاری از این اپلیکیشن ها، خدمات دیگری مانند استعلام خلافی خودرو، پرداخت عوارض شهرداری، خرید شارژ و بسته اینترنتی را نیز در یک بستر واحد ارائه می دهند که این موضوع تجربه کاربری را بهبود می بخشد و مدیریت امور خودرو را تسهیل می کند. این روش به خصوص برای رانندگانی که به دنبال راهی سریع و در دسترس برای تسویه حساب هستند و تمایل به استفاده از گوشی هوشمند خود برای مدیریت امور مالی دارند، گزینه ای بسیار مناسب است.

۳. استفاده از کدهای دستوری (USSD) برای پرداخت آسان

برای رانندگانی که در شرایطی قرار دارند که به اینترنت دسترسی ندارند یا ترجیح می دهند از روش های ساده تر استفاده کنند، کدهای دستوری (USSD) یک راهکار کاربردی برای پرداخت عوارض آزادراهی محسوب می شود. کد دستوری *720*9# یکی از متداول ترین کدهایی است که برای استعلام و پرداخت عوارض الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این روش نیازی به گوشی هوشمند یا اتصال به اینترنت ندارد و با هر نوع گوشی موبایلی قابل انجام است.

پس از شماره گیری این کد، معمولاً گزینه هایی برای استعلام پلاک، پرداخت عوارض و سایر خدمات مربوطه نمایش داده می شود. با انتخاب گزینه مربوط به استعلام و پرداخت و وارد کردن شماره پلاک خودرو، می توان مبلغ عوارض را مشاهده و از طریق کارت بانکی متصل به تلفن همراه (با وارد کردن رمز دوم پویا)، فرآیند پرداخت را تکمیل کرد. البته، شایان ذکر است که این سامانه ها ممکن است گاهی با مشکلاتی نظیر عدم به روزرسانی لحظه ای اطلاعات یا اختلال در شبکه مواجه شوند، لذا توصیه می شود پس از پرداخت از این طریق، با روش های آنلاین وضعیت تسویه را نیز بررسی کرد. این روش برای افراد ناآشنا با تکنولوژی یا در مناطقی با پوشش اینترنتی ضعیف، بسیار کارآمد است.

۴. اتصال کارت های بانکی به سامانه برداشت مستقیم (Direct Debit)

یکی از پیشرفته ترین و راحت ترین روش ها برای پرداخت عوارض الکترونیکی، استفاده از سامانه برداشت مستقیم یا Direct Debit است. این سیستم به رانندگان این امکان را می دهد که با یک بار ثبت نام و اتصال کارت بانکی خود به سامانه مربوطه (مثلاً از طریق برخی درگاه های بانکی منتخب یا سامانه های خاص پرداخت عوارض)، اجازه دهند مبلغ عوارض پس از هر بار تردد از آزادراه، به صورت خودکار از حسابشان کسر شود. این روش، تجربه سفری کاملاً بدون دغدغه را فراهم می آورد، چرا که راننده دیگر نیازی به پیگیری دستی پرداخت ها نخواهد داشت.

مزیت اصلی این روش، راحتی بی نظیر آن است؛ دیگر نیازی به یادآوری تاریخ پرداخت، ورود به اپلیکیشن یا سایت و انجام مراحل پرداخت در هر نوبت تردد نیست. عوارض به محض ثبت، از حساب کسر و تسویه می شوند. با این حال، یک نکته بسیار مهم در استفاده از این سیستم، اطمینان از موجودی کافی در حساب بانکی متصل است. در صورتی که حساب موجودی لازم را نداشته باشد، پرداخت صورت نگرفته و مسئولیت عدم پرداخت و جریمه های احتمالی بر عهده مالک خودرو خواهد بود. بنابراین، رانندگان باید همواره موجودی حساب خود را کنترل کنند تا از بروز مشکلات جلوگیری شود. این گزینه برای رانندگانی که تردد مکرر از آزادراه ها دارند و می خواهند فرآیند پرداخت را به طور کامل خودکار کنند، ایده آل است.

۵. پرداخت الکترونیکی عوارض با شارژ برچسب (Electronic Toll Tag)

برچسب های پرداخت عوارض الکترونیکی، راهکاری دیگر برای پرداخت بدون توقف عوارض آزادراهی هستند که به ویژه برای رانندگان با تردد بالا، کارایی زیادی دارند. این برچسب ها که معمولاً توسط بانک مسکن (در همکاری با سازمان راه و شهرسازی) ارائه می شوند، بر روی شیشه جلوی خودرو نصب می گردند. هر بار که خودرو از گیت های الکترونیکی عبور می کند، سیستم تشخیص دهنده، برچسب را شناسایی کرده و مبلغ عوارض به صورت خودکار از اعتبار شارژ شده بر روی آن کسر می شود.

فرآیند دریافت این برچسب ها عموماً شامل مراجعه به سایت یا شعب بانک مسکن، وارد کردن مشخصات خودرو و صاحب خودرو و پرداخت مبلغی به عنوان شارژ اولیه است. پس از دریافت برچسب و نصب آن، راننده می تواند به راحتی و بدون هیچ گونه توقفی از آزادراه ها عبور کند. مزیت اصلی این روش، راحتی فوق العاده در تردد مکرر است؛ اما معایبی نیز دارد، از جمله هزینه اولیه برای تهیه برچسب و فرآیند ثبت نام که ممکن است برای برخی افراد زمان بر باشد. همچنین، نیاز به شارژ مجدد برچسب و اطمینان از موجودی کافی آن، از نکاتی است که باید به آن توجه داشت. بسیاری از رانندگان با توجه به راحتی روش های اپلیکیشنی و آنلاین، کمتر به سمت تهیه برچسب می روند، اما همچنان این روش برای عده ای از کاربران محبوبیت دارد.

۶. پرداخت از طریق خودپردازها (ATM) و دستگاه های کارت خوان POS

در کنار تمامی روش های آنلاین و پیشرفته، همچنان برای افرادی که به دلایلی مانند عدم دسترسی به اینترنت یا گوشی هوشمند، نمی توانند از سایر روش ها استفاده کنند، امکان پرداخت عوارض آزادراهی از طریق خودپردازها (ATM) و برخی دستگاه های کارت خوان (POS) وجود دارد. این روش، اگرچه نسبت به گزینه های آنلاین زمان برتر و کمتر راحت است، اما یک جایگزین فیزیکی برای تسویه عوارض محسوب می شود.

برای استفاده از خودپردازها، راننده باید به دستگاه های خودپرداز بانک هایی مراجعه کند که این خدمت را پشتیبانی می کنند (معمولاً بانک هایی که با سامانه عوارض آزادراهی همکاری دارند). مراحل پرداخت شامل انتخاب گزینه خدمات قبوض یا پرداخت عوارض، وارد کردن شماره پلاک و تأیید مبلغ عوارض است. سپس با وارد کردن کارت بانکی و رمز، پرداخت انجام می شود. این روش برای کسانی که به دنبال راهکاری فیزیکی و سنتی تر برای پرداخت هستند یا امکانات دیگر برایشان فراهم نیست، مناسب است. البته، باید توجه داشت که دسترسی به این دستگاه ها ممکن است در همه جا به راحتی میسر نباشد و اطلاعات موجود در این سامانه ها نیز ممکن است با کمی تأخیر به روزرسانی شود.

پرداخت به موقع عوارض آزادراهی نه تنها از جریمه های مالی جلوگیری می کند، بلکه به توسعه و نگهداری زیرساخت های حمل و نقل کشور نیز کمک شایانی می رساند.

کدام آزادراه ها به سیستم پرداخت الکترونیکی مجهز هستند؟ (لیست کامل و به روز)

سیستم پرداخت الکترونیکی عوارض (ETC) به سرعت در حال گسترش در سراسر آزادراه های کشور است تا تجربه سفری راحت تر و روان تر را برای تمامی رانندگان به ارمغان آورد. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از آزادراه های پرتردد ایران به این سیستم مجهز شده اند و وزارت راه و شهرسازی نیز در تلاش است تا این پوشش را به تمامی آزادراه ها تعمیم دهد.

لیست جامع و تفکیکی آزادراه هایی که در حال حاضر به سیستم پرداخت الکترونیکی مجهز هستند، شامل موارد زیر است:

• آزادراه تهران – قم
• آزادراه تهران – ساوه
• آزادراه قزوین – رشت
• آزادراه قزوین – زنجان
• آزادراه تهران – پردیس
• آزادراه تهران – شمال (قطعه ۱ و ۴ و تونل البرز)
• آزادراه همت – کرج (شامل گرمدره)
• آزادراه کرج – قزوین (شامل نیک کالا، آبیک، محمدیه و کنارگذر قزوین)
• آزادراه قم – کاشان (امیرکبیر)
• آزادراه قم – گرمسار (حرم تا حرم)
• آزادراه کاشان – نطنز – اصفهان
• آزادراه کنارگذر غربی اصفهان
• آزادراه زنجان – تبریز
• آزادراه تبریز – ارومیه (پل میانگذر دریاچه ارومیه)
• آزادراه ساوه – همدان (قطعه اول و دوم – کربلا)
• آزادراه ساوه – سلفچگان
• آزادراه کنارگذر شمالی مشهد
• آزادراه باغچه – مشهد
• آزادراه پل زال – اندیمشک
• آزادراه خرم آباد – پل زال
• آزادراه بندرعباس – بندر رجایی (ایسین)
• آزادراه اهواز – بندر امام
• آزادراه اصفهان – شیراز (قطعات ۱ الی ۶)
• آزادراه تبریز – صوفیان – مرند (شامل کمربندی غربی تبریز)
• آزادراه کنارگذر شمالی اراک
• آزادراه شرق سپاهان
• آزادراه تبریز – سهند
• آزادراه کمربندی ماهشهر

این لیست به طور مداوم در حال به روزرسانی و تکمیل است، زیرا روند گسترش سیستم های الکترونیکی در آزادراه ها ادامه دارد. رانندگان با عبور از گیت های مشخص شده با علائم پرداخت الکترونیکی می توانند از این خدمات بهره مند شوند. انتظار می رود در آینده نزدیک، تمامی آزادراه های کشور به این سامانه مجهز گردند تا تردد در تمامی مسیرها بدون نیاز به توقف و با بیشترین راحتی صورت پذیرد.

نرخ عوارض الکترونیکی در آزادراه های مختلف (جداول تفکیکی و دقیق برای سال ۱۴۰۳/۱۴۰۴)

نرخ عوارض آزادراه ها بسته به نوع آزادراه (دولتی یا خصوصی)، مسیر پیمایش، نوع وسیله نقلیه و حتی در برخی موارد زمان تردد (روزهای عادی یا اوج سفر) متفاوت است. آگاهی از این نرخ ها برای رانندگان بسیار اهمیت دارد تا بتوانند برنامه ریزی مالی درستی داشته باشند و از بدهی های ناخواسته جلوگیری کنند. در ادامه، جداول تفکیکی نرخ عوارض برای برخی از آزادراه های مهم و پرتردد کشور در سال ۱۴۰۳/۱۴۰۴ ارائه می شود. لازم به ذکر است که این ارقام تقریبی هستند و ممکن است با تغییرات جزئی مواجه شوند. همواره توصیه می شود برای اطلاع از آخرین نرخ ها به سامانه های رسمی پرداخت عوارض مراجعه شود.

۱. نرخ عوارض آزادراه های خصوصی (با جزئیات بر حسب نوع خودرو و قطعه پیمایش)

آزادراه های خصوصی معمولاً توسط شرکت های خصوصی با مشارکت دولت ساخته و نگهداری می شوند و نرخ عوارض آن ها کمی متفاوت است. در جداول زیر می توانید نرخ عوارض برخی از این آزادراه ها را مشاهده کنید:

نام آزادراه	قطعه (پیمایش)	سواری (تومان)	وانت (تومان)	مینی بوس (تومان)	کامیونت (تومان)	اتوبوس (تومان)	کامیون دو محور (تومان)	کامیون سه محور (تومان)	تریلی (تومان)	نفت کش (تومان)
همت – کرج	همت – کرج	10,000	–	10,000	–	13,000	–	–	–	–
	گرمدره	5,500	–	5,500	–	6,500	–	–	–	–
مشهد – باغچه	باغچه – مشهد	6,500	6,500	6,500	6,500	8,500	8,500	10,000	10,000	–
	آنتن سنگ بست (فریمان)	3,500	3,500	3,500	3,500	5,500	5,500	5,500	5,500	–
کنارگذر شمالی مشهد	کنارگذر شمالی مشهد	10,000	12,000	10,000	15,000	15,000	16,500	21,500	29,500	–
ارومیه – تبریز	ارومیه – تبریز (قطعه 4)	11,000	12,50 0	12,500	21,500	26,000	26,000	39,000	52,000	130,000
اهواز – بندر امام	اهواز – بندر امام	8,500	10,000	10,000	18,500	25,000	26,000	36,000	42,000	130,000
کمربندی ماهشهر	کنارگذر ماهشهر	5,000	6,000	9,000	12,000	15,000	15,000	18,000	25,000	35,000
پل زال – اندیمشک	پل زال – اندیمشک	13,000	19,500	18,500	23,000	26,000	30,000	41,000	58,000	130,000
خرم آباد – پل زال	خرم آباد – پل زال	32,000	62,000	52,000	73,500	60,500	81,500	106,000	127,000	130,000
تبریز – ارومیه (پل میانگذر)	تبریز – ارومیه (پل میانگذر دریاچه ارومیه)	15,000	16,500	13,000	25,000	30,000	32,500	49,000	65,000	–
تبریز – سهند	ایستگاه 1 (تبریز)	5,500	6,500	6,500	8,500	8,500	10,000	13,000	15,000	–
	ایستگاه 2 (سهند)	5,500	6,500	6,500	8,500	8,500	10,000	13,000	15,000	–
تهران – شمال	قطعه 4	16,500	26,000	23,000	32,500	32,500	38,000	49,500	60,500	–
	قطعه 1 – روز عادی	49,500	65,000	67,000	–	75,000	–	–	–	–
	قطعه 1 – آخرهفته و تعطیلات	65,000	65,000	67,000	–	75,000	–	–	–	–
	تونل البرز شرقی – روز عادی	39,000	52,000	39,000	45,500	–	–	–	–	–
	تونل البرز شرقی – آخرهفته و تعطیلات	65,000	78,000	65,000	71,500	–	–	–	–	–
تهران – پردیس	تهران – پردیس	10,000	12,000	10,000	18,500	18,500	18,500	21,500	25,000	–
ساوه – همدان قطعه ۱	ساوه – همدان (قطعه 1)	12,000	12,000	12,000	18,500	19,500	23,000	31,500	41,000	–
ساوه – همدان قطعه ۲ (کربلا)	کربلا (قطعه2) ساوه – همدان	6,500	6,500	8,500	8,500	8,500	8,500	10,000	10,000	–
قم – کاشان (امیرکبیر)	قم – کاشان (امیر کبیر)	8,500	10,000	8,500	10,000	10,000	12,000	18,500	21,500	–
کاشان – نطنز – اصفهان	کاشان – نطنز	9,000	12,000	9,000	12,000	13,500	13,500	18,000	27,000	–
	نطنز – اصفهان	12,000	12,000	9,000	12,000	13,500	13,500	18,000	27,000	–
شرق سپاهان	کنارگذر شرق سپاهان	19,500	25,000	23,000	29,500	26,000	32,500	41,000	57,500	–
غربی اصفهان	ایستگاه 1	8,500	8,500	6,500	10,000	10,000	12,000	16,500	26,000	–
	ایستگاه 2	5,500	6,500	6,500	8,500	6,500	8,500	10,000	13,000	–
	ایستگاه 3	5,500	5,500	5,500	6,500	6,500	8,500	8,500	10,000	–
قزوین – رشت	قزوین – رودبار	15,000	19,500	18,500	25,000	26,000	28,000	31,500	36,000	–
	رستم آباد – امام زاده هاشم	6,500	6,500	8,500	8,500	8,500	8,500	10,000	10,000	–
زنجان – تبریز	زنجان به سرچم و بالعکس	8,500	8,500	6,500	10,000	10,000	12,000	18,500	19,500	–
	سرچم به هشترود و بالعکس	8,500	8,500	6,500	10,000	10,000	12,000	18,500	19,500	–
	هشترود به بستان آباد و بالعکس	8,500	8,500	6,500	10,000	10,000	12,000	18,500	19,500	–
	زنجان به هشترود و بالعکس	10,000	12,000	10,000	15,000	16,500	18,500	28,000	29,500	–
	سرچم به بستان آباد و بالعکس	10,000	12,000	10,000	15,000	16,500	18,500	28,000	29,500	–
	زنجان به بستان آباد و بالعکس	13,000	18,500	16,500	23,000	25,000	29,500	41,000	49,000	–
	بستان آباد به تبریز و بالعکس	6,500	10,000	10,000	15,000	13,000	16,500	18,500	19,500	–
	سرچم به میانه میاندوآب و بالعکس	5,500	5,500	5,500	8,500	6,500	8,500	12,000	16,500	–
	هشترود به میانه میاندوآب و بالعکس	5,500	5,500	5,500	8,500	6,500	8,500	12,000	16,500	–
ساوه – سلفچگان	ایستگاه اصلی	10,000	13,000	10,000	15,000	13,000	16,500	19,500	25,000	–
	ایستگاه بین راهی	5,500	8,500	6,500	10,000	8,500	12,000	12,000	13,000	–
اصفهان – شیراز	اصفهان – شیراز (قطعات 1 الی 6)	120,000	120,000	260,000	260,000	420,000	350,000	350,000	600,000	–
تبریز – صوفیان – مرند	کیلومتر 13 تا 37	20,000	20,000	50,000	50,000	80,000	60,000	60,000	100,000	–
	کمربندی غربی تبریز	10,000	10,000	25,000	25,000	40,000	30,000	30,000	50,000	–
	تبریز – صوفیان – مرند	30,000	30,000	75,000	75,000	120,000	90,000	90,000	150,000	–
کنارگذر شمالی اراک	کنارگذر شمالی اراک	15,000	15,000	25,000	30,000	35,000	45,000	60,000	75,000	–

۲. نرخ عوارض آزادراه های دولتی (با جزئیات بر حسب کیلومتر پیمایش و مسیر)

آزادراه های دولتی نیز از بهمن ماه سال ۱۴۰۳، نرخ عوارض خود را به صورت پیمایشی و بر اساس کیلومتر طی شده محاسبه می کنند. این آزادراه ها شامل تهران – قم، تهران – ساوه، کرج – قزوین، قزوین – زنجان و بندرعباس – بندر رجایی هستند. در جداول زیر نرخ عوارض این آزادراه ها در سال ۱۴۰۳ نمایش داده شده است. (تمامی ارقام به ریال هستند و برای خودروهای سواری).

مبادی اخذ عوارضی	کیلومتر رفت	کیلومتر برگشت	نرخ عوارضی رفت (ریال)	نرخ عوارضی برگشت (ریال)
آزادراه تهران – قم
عوارضی تهران	9.6	125	30,000	40,000
عوارضی فرودگاه	30.5	105	10,000	80,000
عوارضی قم	124	11	110,000	30,000
جمع کل رفت و برگشت			150,000	150,000
آزادراه تهران – ساوه
عوارضی پرندک	34.5	80.5	60,000	170,000
عوارضی ساوه	99.2	15.8	140,000	30,000
جمع کل رفت و برگشت			200,000	200,000
آزادراه کرج – قزوین
عوارضی نیک کالا	16.8	83.2	30,000	75,000
عوارضی آبیک	50.1	49.9	45,000	45,000
عوارضی ناصرآباد	75.4	24.6	75,000	30,000
جمع کل رفت و برگشت			150,000	150,000
آزادراه قزوین – زنجان
عوارضی کمربندی قزوین	1	189	30,000	170,000
عوارضی تاکستان	50.8	138	60,000	90,000
عوارضی ابهر	99.7	89.3	90,000	60,000
عوارضی زنجان	184	5	170,000	30,000
جمع کل رفت و برگشت			350,000	350,000
آزادراه بندر عباس – بندر رجایی
عوارضی ایسین	11.3	23.7	30,000	55,000
عوارضی ستی	30.6	4.4	55,000	30,000
جمع کل رفت و برگشت			85,000	85,000

جریمه عدم پرداخت عوارض الکترونیکی و عواقب آن

عدم پرداخت به موقع عوارض الکترونیکی آزادراه ها می تواند عواقب مالی و حتی قانونی در پی داشته باشد. سیستم نظارتی پلیس راهور و سامانه های مرتبط، به گونه ای طراحی شده اند که ترددها را ثبت و در صورت عدم تسویه، مراتب را به اطلاع مالک خودرو برسانند.

روند اطلاع رسانی و اعمال جریمه به شرح زیر است:

1. پیامک یادآوری اولیه: پس از عبور از گیت الکترونیکی و ثبت عوارض، در صورتی که مبلغ پرداخت نشده باشد، اولین پیامک یادآوری معمولاً در همان روز یا ظرف 24 ساعت برای مالک خودرو ارسال می شود. این پیامک به منظور اطلاع رسانی و فرصت دادن برای پرداخت سریع است.
2. پیامک دوم و سوم: اگر مالک خودرو ظرف 24 ساعت پس از پیامک اول اقدام به پرداخت نکند، پیامک دوم ارسال می شود. در صورت تداوم عدم پرداخت تا 48 ساعت پس از پیامک دوم، پیامک سومی نیز ارسال خواهد شد. این پیامک ها به منظور تاکید بر ضرورت پرداخت و جلوگیری از جریمه هستند.
3. ثبت جریمه: در نهایت، اگر پس از ارسال پیامک های یادآوری، همچنان عوارض تسویه نشود، جریمه ای معادل 400,000 ریال (40 هزار تومان) برای صاحب خودرو ثبت می شود. این جریمه به عنوان «جریمه دوربین» در لیست تخلفات رانندگی خودرو منظور می گردد.
4. افزایش پلکانی سود ماهانه: علاوه بر جریمه ثابت، از اول مرداد ماه ۱۴۰۲، قانونی مبنی بر افزایش پلکانی سود ماهانه 3 تا 3.5 درصد برای بدهی های تسویه نشده پس از گذشت 15 روز از زمان تردد، به اجرا درآمده است. این بدان معناست که هرچه دیرتر اقدام به پرداخت عوارض کنید، مبلغ بدهی شما به صورت ماهانه افزایش خواهد یافت.
5. ارتباط با تمدید بیمه شخص ثالث: یکی از مهم ترین عواقب عدم پرداخت عوارض آزادراهی که از مرداد ماه ۱۴۰۲ به اجرا درآمده، ارتباط مستقیم آن با تمدید بیمه شخص ثالث است. بر اساس این قانون، تمامی وسایل نقلیه باید برای خرید و تمدید بیمه شخص ثالث خود، تمامی عوارض آزادراهی معوقه را به طور کامل تسویه کنند. این موضوع، اهمیت پرداخت به موقع را دوچندان می کند و می تواند در زمان نیاز به تمدید بیمه، مشکلاتی را برای مالکان خودرو ایجاد کند.

با توجه به موارد ذکر شده، رانندگان باید همواره نسبت به استعلام دوره ای و پرداخت به موقع عوارض آزادراهی خود حساس باشند تا از جریمه های مالی و مشکلات بعدی جلوگیری کنند.

قانون جدید ارتباط مستقیم تسویه عوارض آزادراهی با تمدید بیمه شخص ثالث، ضرورت پرداخت به موقع را بیش از پیش نمایان می سازد.

نحوه استعلام و اعتراض به عوارض آزادراهی اشتباه ثبت شده

یکی از دغدغه های رانندگان، احتمال ثبت اشتباه عوارض آزادراهی است؛ مثلاً ممکن است عوارضی برای مسیری ثبت شود که خودرو در آن تردد نداشته، یا مبلغ آن صحیح نباشد. بنابراین، اهمیت استعلام دوره ای وضعیت عوارض، حتی در صورت عدم دریافت پیامک، برای تمامی رانندگان واضح است.

روش های استعلام:

برای استعلام عوارض آزادراهی، می توان از همان سامانه های آنلاین و اپلیکیشن های موبایلی که برای پرداخت استفاده می شوند، بهره برد. کافی است شماره پلاک خودرو در بخش مربوطه وارد شود تا لیست عوارض های ثبت شده نمایش داده شود. این کار به راننده کمک می کند تا به طور منظم وضعیت بدهی های خود را بررسی کرده و از تجمع آن ها جلوگیری کند.

نحوه اعتراض به عوارض اشتباه:

در صورتی که راننده ای متوجه شود عوارضی به اشتباه برای خودروی او ثبت شده است، می تواند از روش های زیر برای ثبت اعتراض خود اقدام کند:

1. ارسال پیامک پلاک به سرشماره ۱۰۰۰۰۱۵۳۱: یکی از راه های ساده برای ثبت اعتراض اولیه، ارسال شماره پلاک خودرو به این سرشماره است. این اقدام می تواند باعث بررسی مجدد موضوع توسط کارشناسان شود.
2. تماس با سامانه ۱۵۳۱ (خط تلفن پشتیبانی): سامانه ۱۵۳۱ به عنوان خط پشتیبانی و مرکز پاسخگویی به سوالات و اعتراضات مرتبط با عوارض آزادراهی فعال است. با تماس با این شماره و شرح مشکل خود، می توان فرآیند پیگیری را آغاز کرد.
3. مراجعه به سایت آنی رو (aaniro.ir) و تکمیل فرم شکایت: سامانه آنی رو، پلتفرم رسمی برای مدیریت عوارض آزادراهی است. در این سایت، بخشی برای ثبت شکایات و اعتراضات در نظر گرفته شده است که رانندگان می توانند با تکمیل فرم مربوطه و ارائه مستندات لازم، درخواست بررسی مجدد خود را ثبت کنند.
4. مراجعه حضوری به دفاتر پلیس+۱۰ (در صورت نیاز): در برخی موارد پیچیده تر یا برای پیگیری های جدی تر، ممکن است نیاز به مراجعه حضوری به دفاتر پلیس+۱۰ باشد. در این مراکز نیز می توان با ارائه مدارک و توضیحات لازم، اعتراض خود را مطرح کرد.

نکات مهم هنگام اعتراض:

• همواره رسیدهای پرداخت عوارض خود را، حتی برای مدت زمان مشخص، نگهداری کنید. این رسیدها می توانند در زمان اعتراض به عنوان مدرک اثبات پرداخت استفاده شوند.
• تلاش کنید تا حد امکان، اطلاعات دقیق مربوط به زمان و مکان تردد مورد اعتراض را به همراه داشته باشید.
• صبور باشید؛ فرآیند بررسی اعتراضات ممکن است زمان بر باشد.

با رعایت این نکات، رانندگان می توانند از حقوق خود دفاع کرده و از پرداخت عوارض اشتباه یا تکراری جلوگیری کنند.

جمع بندی و نتیجه گیری

همانطور که مشاهده شد، سیستم پرداخت عوارض الکترونیکی آزادراه ها، انقلابی در نحوه تردد و تسویه حساب در مسیرهای بین شهری ایران ایجاد کرده است. این تحول، با هدف کاهش ترافیک، صرفه جویی در زمان و سوخت، و افزایش راحتی و رضایت رانندگان به وقوع پیوسته است. از روش های متنوع و کارآمدی مانند سامانه های آنلاین، اپلیکیشن های موبایل، کدهای دستوری، سامانه های برداشت مستقیم، برچسب های الکترونیکی و حتی خودپردازها، می توان برای پرداخت این هزینه ها استفاده کرد که هر کدام مزایا و ویژگی های خاص خود را دارند.

رانندگان اکنون آزادی انتخاب دارند تا روشی را برگزینند که بیشترین تناسب را با سبک زندگی و دسترسی های آن ها دارد. اما در کنار این راحتی ها، آگاهی از قوانین، نرخ نامه ها و به ویژه عواقب عدم پرداخت به موقع، از اهمیت حیاتی برخوردار است. جریمه های مالی، افزایش پلکانی بدهی و ارتباط مستقیم با تمدید بیمه شخص ثالث، همگی نشان دهنده ضرورت توجه به این موضوع هستند.

با استفاده هوشمندانه از این روش ها و با نگاهی دقیق به وضعیت عوارض خودرو از طریق استعلام های دوره ای، می توان سفری بدون دغدغه و خالی از جریمه های ناخواسته را تجربه کرد. در نهایت، پرداخت به موقع عوارض آزادراهی، نه تنها گامی در جهت نظم و انضباط مالی فردی است، بلکه مشارکتی مستقیم در توسعه، نگهداری و بهبود زیرساخت های حیاتی حمل و نقل کشور نیز محسوب می شود. پس با انتخاب روش مناسب و اقدام به موقع، راه را برای تجربه های بهتر در جاده ها هموار سازید.