جریمه نقدی تهدید چقدر است

مجازات اصلی جرم تهدید در قانون مجازات اسلامی ایران، غالباً شامل حبس یا شلاق است و به طور مستقیم جزای نقدی برای آن پیش بینی نشده است. اما در شرایطی خاص، مانند تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی یا در صورت همراهی تهدید با جرائم دیگر نظیر توهین یا هتک حیثیت در فضای مجازی، ممکن است فرد متحمل پرداخت جریمه نقدی شود. در این مسیر حقوقی، آگاهی از تفاوت های ظریف میان جرائم تهدید و توهین و مجازات های مالی هر یک اهمیت فراوانی دارد. پیچیدگی های قانونی و تفاوت در مصادیق هر جرم، درک دقیق پیامدهای هر عمل را ضروری می سازد.

در این مقاله، به بررسی جامع ابعاد قانونی جرم تهدید و توهین می پردازد. چگونگی تعیین مجازات ها، به ویژه در رابطه با جزای نقدی، و موارد استثنایی که ممکن است تهدید منجر به پرداخت جریمه شود، مورد تحلیل قرار می گیرد. همچنین، انواع گوناگون تهدید و توهین، مستند به مواد قانونی مربوطه، تشریح می شوند تا خواننده با دیدی شفاف تر به حقوق و تکالیف خود در این حوزه آشنا شود. در نهایت، با ارائه راهنمایی هایی در خصوص نحوه شکایت و اهمیت مشاوره حقوقی، مسیری روشن برای مواجهه با این مسائل ترسیم می شود.

جرم تهدید چیست و در قانون ایران چه تعریفی دارد؟

جرم تهدید یکی از جرائم علیه اشخاص و امنیت روانی جامعه محسوب می شود که در قانون مجازات اسلامی ایران به آن پرداخته شده است. تهدید به معنای ترساندن دیگری به انجام یک عمل نامشروع یا آسیب رسان در آینده است که می تواند شامل ضررهای جانی، مالی، حیثیتی یا افشای اسرار باشد. این جرم، آرامش و امنیت روانی فرد مورد تهدید را نشانه می گیرد و می تواند تبعات جبران ناپذیری در پی داشته باشد. برای آنکه عملی به عنوان جرم تهدید شناخته شود، لازم است دارای عناصر تشکیل دهنده خاصی باشد.

عناصر تشکیل دهنده جرم تهدید

وقوع جرم تهدید در گرو احراز سه عنصر اصلی است که هر یک نقش مهمی در تشخیص و اثبات این جرم ایفا می کنند:

• عنصر قانونی: این عنصر به معنای وجود ماده قانونی است که عمل تهدید را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین نموده است. در قانون مجازات اسلامی ایران، ماده 669 بخش تعزیرات، به طور خاص به جرم تهدید می پردازد و چهارچوب قانونی آن را مشخص می کند.
• عنصر مادی: عنصر مادی جرم تهدید، همان فعل یا گفتاری است که به موجب آن، فردی دیگری را مورد تهدید قرار می دهد. این عمل می تواند به اشکال مختلفی صورت گیرد؛ از جمله تهدید شفاهی (لفظی)، تهدید کتبی (مانند پیامک، نامه، ایمیل)، تهدید از طریق فضای مجازی (شبکه های اجتماعی)، یا حتی تهدید از طریق اشاره و حرکات خاص. آنچه اهمیت دارد این است که رفتار مرتکب، به وضوح نشان دهنده قصد او برای ترساندن قربانی باشد.
• عنصر معنوی (روانی): عنصر معنوی به نیت و قصد مجرم اشاره دارد. برای تحقق جرم تهدید، لازم است که تهدیدکننده با قصد و نیت آگاهانه و عامدانه، طرف مقابل را بترساند. یعنی مرتکب باید بداند که عملش نامشروع است و قصد ایجاد ترس و وحشت در مخاطب را داشته باشد. همچنین، لازم است که موضوع تهدید امری نامشروع و ممکن الوقوع باشد؛ به این معنا که تهدید باید به انجام کاری خلاف قانون باشد و از نظر منطقی امکان وقوع آن وجود داشته باشد تا قربانی واقعاً از آن بترسد.

بر اساس این عناصر، قاضی پرونده به بررسی دقیق شرایط و اوضاع و احوال هر پرونده می پردازد تا تصمیم نهایی در خصوص وقوع یا عدم وقوع جرم تهدید و تعیین مجازات متناسب اتخاذ شود.

مجازات اصلی جرم تهدید بر اساس ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)

مجازات جرم تهدید، به صورت جامع و دقیق در ماده 669 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، تشریح شده است. این ماده قانونی، چارچوبی برای رسیدگی به انواع تهدیدها فراهم می آورد و پیامدهای قانونی آن را مشخص می سازد. از منظر این ماده، هدف اصلی، مقابله با رفتارهایی است که امنیت روانی و جانی افراد را به خطر می اندازد و نظم عمومی را بر هم می زند.

بر اساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی: «هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

همان طور که در متن این ماده قانونی مشاهده می شود، مجازات اصلی برای جرم تهدید، شامل شلاق تا 74 ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال است. نکته حائز اهمیت این است که در این ماده، قانون گذار از واژه یا استفاده کرده است؛ بدین معنا که قاضی پرونده بر اساس شرایط خاص، اوضاع و احوال وقوع جرم، شخصیت مجرم و سایر عوامل مؤثر، یکی از این دو نوع مجازات را برای فرد مرتکب تعیین می کند. این انعطاف در تعیین مجازات، به قاضی این امکان را می دهد تا حکمی متناسب با جزئیات هر پرونده صادر کند.

پس از تصویب «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» در سال 1399، تغییراتی در حداقل و حداکثر مجازات حبس برخی جرائم از جمله جرم تهدید اعمال شد. بر این اساس، مجازات حبس مقرر در ماده 669 قانون مجازات اسلامی، در بسیاری از موارد به یک ماه تا یک سال حبس تقلیل یافته است. این تغییرات با هدف کاهش جمعیت کیفری زندان ها و اعمال مجازات های متناسب تر صورت گرفته است.

باید تأکید کرد که ماده 669 قانون مجازات اسلامی، به طور مستقیم جزای نقدی را به عنوان مجازات اصلی برای جرم تهدید پیش بینی نکرده است. مجازات های اصلی شامل حبس و شلاق است. اما همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، در شرایط خاص و بر اساس تشخیص قاضی، ممکن است مجازات حبس به جزای نقدی تبدیل شود یا در صورت ترکیب تهدید با جرائم دیگر، فرد ملزم به پرداخت جریمه نقدی شود که در بخش بعدی به تفصیل به این موارد پرداخته خواهد شد.

چه زمانی تهدید می تواند منجر به جزای نقدی شود؟ (موارد استثنا و مکمل)

اگرچه مجازات اصلی جرم تهدید در ماده 669 قانون مجازات اسلامی، حبس یا شلاق تعیین شده و به طور مستقیم شامل جزای نقدی نیست، اما در برخی شرایط خاص، فرد تهدیدکننده ممکن است متحمل پرداخت جریمه نقدی شود. این موارد عموماً استثناهایی هستند که یا به دلیل تبدیل مجازات حبس، یا به دلیل همراهی تهدید با جرائم دیگر که خود مجازات نقدی دارند، و یا در بستر خاصی مانند فضای مجازی رخ می دهند.

۳.۱. تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی (بدل از حبس)

یکی از مهم ترین شرایطی که می تواند منجر به پرداخت جزای نقدی برای جرم تهدید شود، «تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی» یا «بدل از حبس» است. قاضی در برخی موارد، با احراز شرایط قانونی، می تواند مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کند. این امر بیشتر در مورد حبس های کوتاه مدت یا زمانی که قاضی تخفیفاتی را در نظر می گیرد، اتفاق می افتد. میزان این جزای نقدی بر اساس جداول قانونی تبدیل حبس به جزای نقدی و با توجه به درجه مجازات (درجه 6 برای تهدید) تعیین می شود. لازم به یادآوری است که این جریمه، یک جریمه مستقیم برای خود عمل تهدید نیست، بلکه جایگزینی برای مجازات حبس است که قانون گذار برای آن اجازه تبدیل داده است.

۳.۲. تهدیدات مرتبط با فضای مجازی و هتک حیثیت (ماده ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون جرایم رایانه ای)

با گسترش روزافزون فضای مجازی، بسیاری از تهدیدات نیز در این بستر اتفاق می افتند. اگر تهدید در فضای مجازی با هتک حیثیت، افترا یا نشر اکاذیب همراه باشد، می تواند مشمول مواد قانون جرایم رایانه ای شود که مجازات های نقدی مستقیمی برای برخی از این جرائم پیش بینی کرده است. به عنوان مثال، ماده 744 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات، قانون جرایم رایانه ای) مقرر می دارد:

«هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

این ماده به صراحت برای هتک حیثیت در فضای مجازی، جزای نقدی مستقیم (معادل 500 هزار تا 4 میلیون تومان) را پیش بینی کرده است. بنابراین، اگر تهدیدی در فضای مجازی به گونه ای باشد که منجر به هتک حیثیت شود، مرتکب علاوه بر مجازات تهدید (حبس یا شلاق)، ممکن است به دلیل هتک حیثیت نیز به پرداخت جزای نقدی محکوم شود. نکته مهم تفکیک بین تهدید صرف و جرائمی نظیر هتک حیثیت یا نشر اکاذیب است که مجازات نقدی مستقیم دارند.

۳.۳. تهدید همراه با اجبار و اکراه (ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی)

نوع دیگری از تهدید که با مجازات های متفاوت همراه است، تهدید به منظور اجبار دیگری به انجام کاری خاص است. ماده 668 قانون مجازات اسلامی به این موضوع می پردازد:

«هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید و یا سندی و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

در این ماده، برخلاف ماده 669، قانون گذار از واژه و استفاده کرده است؛ بدین معنا که مجازات حبس و شلاق هر دو با هم اعمال می شوند، نه یکی از آن ها. در اینجا نیز جزای نقدی مستقیم پیش بینی نشده است، اما مجازات حبس آن نیز می تواند با احراز شرایط به جزای نقدی تبدیل شود.

به این ترتیب، اگرچه ماهیت اصلی جرم تهدید به خودی خود مجازات نقدی مستقیم ندارد، اما در چارچوب های قانونی مکمل و با توجه به شرایط خاص پرونده، امکان تعلق جزای نقدی به متهم وجود دارد که نیازمند تحلیل دقیق حقوقی است.

جرم توهین و جزای نقدی آن (ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی): مقایسه با تهدید

در کنار جرم تهدید، جرم توهین نیز از جمله جرائم علیه حیثیت و کرامت اشخاص به شمار می رود که در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است. اما تفاوت های کلیدی، به ویژه در زمینه مجازات نقدی، بین این دو جرم وجود دارد که فهم آن ها برای تمامی شهروندان ضروری است.

۴.۱. توهین چیست و چه مصادیقی دارد؟

توهین به معنای به کار بردن الفاظ، اشارات یا انجام رفتارهایی است که در عرف جامعه، اهانت آمیز تلقی شده و موجب هتک حیثیت و بی احترامی به شخص دیگری می شود. هدف از جرم توهین، حفظ کرامت و آبروی افراد در جامعه است. برخلاف تهدید که به آینده و وقوع یک آسیب احتمالی اشاره دارد، توهین به یک عمل فعلی و بی احترامی به شخصیت فرد می پردازد. عناصر تشکیل دهنده جرم توهین نیز مشابه تهدید شامل عنصر قانونی، مادی و معنوی است:

• عنصر مادی: هرگونه لفظ، حرکت، یا رفتاری که توهین آمیز باشد، مانند فحاشی، تمسخر، نسبت دادن صفات ناپسند و یا انجام اعمالی که موجب تحقیر فرد شود.
• عنصر معنوی: قصد و نیت انجام عمل توهین آمیز با آگاهی از اینکه عمل مزبور در عرف توهین تلقی می شود.

۴.۲. جزای نقدی مستقیم برای توهین

مجازات جرم توهین، برخلاف جرم تهدید، مستقیماً شامل جزای نقدی است. این موضوع در ماده 608 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به صراحت بیان شده است:

«توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد، جزای نقدی درجه ۶ خواهد بود.»

بر اساس این ماده، مجازات توهین، جزای نقدی درجه 6 است. میزان جزای نقدی درجه 6 در قانون مجازات اسلامی، در حال حاضر، بین ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (معادل ۲ میلیون تا ۸ میلیون تومان) تعیین شده است. تعیین دقیق میزان جریمه در این بازه، بر عهده قاضی پرونده است که با توجه به شدت توهین، اوضاع و احوال پرونده و شخصیت طرفین، حکم را صادر می کند. یکی از نکات مهم در مورد این جریمه، این است که مبلغ آن به حساب صندوق دولت واریز می شود و مستقیماً به شاکی خصوصی تعلق نمی گیرد.

۴.۳. جدول مقایسه ای مجازات تهدید و توهین (با تمرکز بر جزای نقدی)

برای درک بهتر تفاوت ها، جدول زیر به مقایسه مجازات های تهدید و توهین، به ویژه از منظر جزای نقدی می پردازد:

جرم	ماده قانونی	مجازات اصلی	آیا شامل جزای نقدی مستقیم است؟	میزان جزای نقدی (در صورت وجود)
تهدید	۶۶۹	حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه)	خیر (مگر تبدیل حبس)	(در صورت تبدیل حبس: بر اساس جدول تبدیل و درجه ۶)
توهین	۶۰۸	جزای نقدی درجه ۶	بله	۲۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲ تا ۸ میلیون تومان)
تهدید همراه با اجبار	۶۶۸	حبس (۴۵ روز تا ۱ سال) و شلاق (تا ۷۴ ضربه)	خیر (مگر تبدیل حبس)	(در صورت تبدیل حبس: بر اساس جدول تبدیل و درجه ۶)
هتک حیثیت رایانه ای (با تهدید)	۷۴۴ و ۷۴۵	حبس (۹۱ روز تا ۲ سال) یا جزای نقدی یا هر دو	بله (برای هتک حیثیت)	۵,۰۰۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۵۰۰ هزار تا ۴ میلیون تومان)

این جدول به وضوح نشان می دهد که جرم توهین، به صورت پیش فرض و مستقیم، مجازات نقدی را در بر دارد، در حالی که جرم تهدید، مجازات حبس یا شلاق دارد و جزای نقدی تنها در شرایط خاص (تبدیل حبس) یا در صورت ترکیب با سایر جرائم (مانند هتک حیثیت رایانه ای) موضوعیت پیدا می کند.

۵. انواع خاص تهدید و مجازات های مرتبط (با تأکید بر جنبه نقدی)

جرم تهدید می تواند در اشکال و بسترهای مختلفی رخ دهد که هر یک ویژگی های خاص خود را دارند. اگرچه مجازات اصلی بیشتر انواع تهدید تحت پوشش ماده 669 قانون مجازات اسلامی قرار می گیرد، اما نوع تهدید می تواند بر نحوه رسیدگی، اثبات جرم و حتی امکان ترکیب با سایر جرائم (و در نتیجه، احتمال تعلق جزای نقدی) تأثیر بگذارد.

۵.۱. مجازات تهدید پیامکی

تهدید از طریق پیامک (SMS)، شبکه های اجتماعی یا پیام رسان ها (مانند واتساپ، تلگرام) امروزه بسیار رایج شده است. این نوع تهدید، غالباً مشمول ماده 669 قانون مجازات اسلامی است و فرد مرتکب به حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) محکوم می شود. در این موارد، اگر قاضی تشخیص دهد که مجازات حبس (مثلاً برای مدت کوتاه) قابل تبدیل است، می تواند آن را به جزای نقدی تبدیل کند. اهمیت تهدید پیامکی در این است که معمولاً مستندات محکمی از قبیل متن پیام ها و زمان ارسال، برای اثبات جرم در اختیار شاکی قرار می دهد.

۵.۲. مجازات تهدید به آبروریزی

تهدید به آبروریزی، افشای اسرار، یا انتشار مطالب و تصاویر خصوصی، می تواند آسیب های روانی و اجتماعی عمیقی به قربانی وارد کند. این نوع تهدید نیز اصولاً تحت پوشش ماده 669 قانون مجازات اسلامی قرار می گیرد. اگر تهدید به آبروریزی در فضای مجازی صورت گیرد و به واقع منجر به هتک حیثیت یا نشر اکاذیب شود، علاوه بر ماده 669، ممکن است مشمول مواد 744 و 745 قانون جرایم رایانه ای نیز گردد که در آن صورت، جزای نقدی مستقیم (5 تا 40 میلیون ریال) نیز برای هتک حیثیت پیش بینی شده است. در غیر این صورت، مجازات اصلی حبس یا شلاق خواهد بود که قابلیت تبدیل به جزای نقدی را دارد.

۵.۳. مجازات تهدید به قتل، اسیدپاشی یا آسیب جسمی

تهدید به اعمال خشونت آمیز شدید مانند قتل، اسیدپاشی، ضرب و جرح و آسیب جسمی، از جدی ترین انواع تهدید به شمار می رود. این گونه تهدیدات، آرامش و امنیت جانی فرد را به شدت مختل می کنند. مجازات این جرائم نیز غالباً و به صورت مستقیم، بر اساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی تعیین می شود که شامل حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) است. در این موارد نیز، تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی، تابع شرایط عمومی تبدیل مجازات است و به تشخیص قاضی بستگی دارد. اما شدت جرم و تأثیر آن بر امنیت روانی، معمولاً باعث می شود که قاضی کمتر به سمت تبدیل مجازات برود، مگر اینکه دلایل موجه دیگری برای تخفیف وجود داشته باشد.

۵.۴. مجازات تهدید با سلاح سرد (مانند چاقو و قمه)

تهدید با استفاده از سلاح های سرد نظیر چاقو، قمه یا هر نوع اسلحه دیگر، به دلیل ایجاد رعب و وحشت شدید و پتانسیل بالای آسیب رسانی، دارای حساسیت بیشتری است و می تواند مشمول مواد قانونی دیگری نیز شود. ماده 617 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) در این خصوص مقرر می دارد:

«هر کس به منظور قدرت نمایی یا ایجاد مزاحمت یا اخلال در نظم و آرامش یا اخاذی یا تهدید با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت نمایی کند یا آن را به نمایش بگذارد یا با آن گلاویز شود، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

همان طور که مشاهده می شود، در این جرم نیز، مجازات اصلی حبس (۶ ماه تا ۲ سال) و شلاق (تا ۷۴ ضربه) است و جزای نقدی مستقیم ندارد. اما مانند سایر موارد حبس، این امکان وجود دارد که حبس تعیین شده، با رعایت شرایط قانونی و تشخیص قاضی، به جزای نقدی تبدیل شود. تفاوت این ماده با ماده 669 در این است که در ماده 617، صرف تظاهر یا قدرت نمایی با سلاح سرد (حتی بدون تهدید مستقیم به شخص خاص) نیز جرم است و مجازات آن را در پی دارد.

۶. نحوه شکایت از جرم تهدید و توهین و نکات کلیدی

مواجهه با جرم تهدید یا توهین می تواند تجربه ای ناخوشایند و پراسترس باشد. اما آگاهی از مراحل قانونی و نحوه شکایت، می تواند به قربانیان کمک کند تا حقوق خود را پیگیری کرده و عاملان را به دست عدالت بسپارند. در این بخش، به راهنمایی های عملی برای شکایت از این جرائم و نکات مهم آن پرداخته می شود.

مدارک و مستندات لازم

جمع آوری مدارک و مستندات قوی، از مهم ترین گام ها در اثبات جرم تهدید و توهین است. بدون شواهد کافی، پیگیری قضایی دشوار خواهد بود. این مدارک می تواند شامل موارد زیر باشد:

• پیامک ها و چت های فضای مجازی: اسکرین شات های واضح از پیامک های تهدیدآمیز یا توهین آمیز در پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی، به همراه مشخصات فرستنده.
• فایل های صوتی: ضبط مکالمات تلفنی یا صداهای محیطی که حاوی تهدید یا توهین هستند. (توجه داشته باشید که استفاده از فایل صوتی به عنوان مدرک ممکن است دارای محدودیت های قانونی باشد و نیاز به تأیید دادگاه دارد.)
• شهادت شهود: در صورتی که تهدید یا توهین در حضور افراد دیگری رخ داده باشد، شهادت آن ها می تواند نقش مؤثری در اثبات جرم داشته باشد.
• فیلم و عکس: در صورت وجود هرگونه فیلم یا عکس از لحظه وقوع جرم.
• گزارش پلیس: اگر حادثه منجر به درگیری فیزیکی شده و گزارش پلیس تنظیم شده است، آن را نیز ارائه دهید.

مراحل شکایت

فرآیند شکایت از جرم تهدید و توهین معمولاً از طریق مراجع قضایی دنبال می شود:

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: اولین قدم، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. در این دفاتر، شکواییه تنظیم و ثبت می شود. لازم است مدارک شناسایی معتبر و تمامی مستندات جمع آوری شده را همراه داشته باشید.
2. ثبت شکواییه: در شکواییه، باید جزئیات کامل حادثه، تاریخ، زمان، مکان وقوع و نحوه تهدید یا توهین به دقت شرح داده شود. همچنین، مشخصات فرد متهم (در صورت اطلاع) و هرگونه اطلاعات مرتبط دیگر باید قید گردد.
3. پرداخت هزینه دادرسی: پس از ثبت شکواییه، لازم است هزینه های مربوط به دادرسی پرداخت شود.
4. ارجاع پرونده به دادسرا: پس از ثبت و پرداخت هزینه ها، پرونده به دادسرای صالح ارجاع می شود. دادسرا وظیفه تحقیق و جمع آوری ادله را بر عهده دارد.
5. برگزاری جلسه رسیدگی: در صورت لزوم، جلسات رسیدگی در دادسرا و سپس در دادگاه برگزار خواهد شد که در آن، شاکی و متهم می توانند اظهارات و دفاعیات خود را مطرح کنند.
6. صدور رأی: پس از بررسی تمامی مدارک و مستندات، قاضی رأی نهایی را صادر خواهد کرد.

نکات کلیدی

• سرعت عمل: در جرائم کیفری، به ویژه تهدید و توهین، سرعت عمل در ثبت شکایت بسیار مهم است. با گذشت زمان، ممکن است جمع آوری برخی مستندات دشوارتر شود.
• مشاوره حقوقی: توصیه می شود پیش از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص کیفری مشورت کنید. وکیل می تواند شما را در جمع آوری مدارک، تنظیم شکواییه و طی کردن مراحل قانونی به بهترین شکل یاری رساند و از حقوق شما دفاع کند.
• حفظ آرامش: حفظ خونسردی و آرامش در طول فرآیند قضایی از اهمیت بالایی برخوردار است. اقدامات هیجانی و بدون مشورت می تواند به ضرر پرونده تمام شود.

۷. آیا جرم تهدید قابل گذشت است؟ (مهم برای شاکیان و متهمان)

یکی از نکات اساسی و بسیار مهم در خصوص جرم تهدید، ماهیت «قابل گذشت» یا «غیرقابل گذشت» بودن آن است. شناخت این ویژگی برای هر دو طرف پرونده (شاکی و متهم) از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا می تواند تأثیر مستقیمی بر سرنوشت پرونده و اجرای مجازات داشته باشد.

بر اساس قانون مجازات اسلامی ایران، جرم تهدید، که مجازات آن در ماده 669 مشخص شده است، از جمله جرائم قابل گذشت محسوب می شود. این بدان معناست که تعقیب و رسیدگی به این جرم و در نهایت اجرای مجازات، صرفاً با شکایت شاکی خصوصی آغاز می شود و ادامه آن نیز منوط به عدم گذشت شاکی است.

پیامدهای قابل گذشت بودن جرم تهدید:

1. شروع تعقیب: برای اینکه دادسرا و دادگاه بتوانند به جرم تهدید رسیدگی کنند، حتماً باید شاکی خصوصی (فردی که مورد تهدید قرار گرفته است) شکایت خود را مطرح کند. بدون شکایت شاکی، مراجع قضایی نمی توانند به صورت خودکار و از جانب جامعه (مدعی العموم) پرونده ای را تشکیل دهند.
2. تأثیر گذشت شاکی: مهم ترین ویژگی جرائم قابل گذشت این است که اگر شاکی خصوصی در هر مرحله از رسیدگی (چه در دادسرا و چه در دادگاه، حتی پس از صدور حکم قطعی) از شکایت خود صرف نظر کند و رضایت دهد، تعقیب کیفری متهم متوقف می شود و در صورت صدور حکم، اجرای آن نیز موقوف خواهد شد. این موضوع می تواند منجر به رهایی کامل متهم از مجازات یا حداقل تخفیف قابل توجه در آن شود.
3. تفاوت با جرائم غیرقابل گذشت: در مقابل، جرائم غیرقابل گذشت جرائمی هستند که حتی با گذشت شاکی خصوصی نیز، تعقیب و محاکمه متهم ادامه پیدا می کند و مجازات تعیین شده اجرا خواهد شد. در این جرائم، جامعه و نظم عمومی شاکی محسوب می شوند و گذشت فردی نمی تواند مانع اجرای قانون شود. به عنوان مثال، جرم سرقت (در بسیاری از موارد) یا قتل، از جرائم غیرقابل گذشت هستند.

تجربه نشان می دهد که در بسیاری از پرونده های تهدید، طرفین پس از شروع فرآیند قضایی و با وساطت بزرگان یا تلاش وکلا، به سازش می رسند و شاکی رضایت می دهد. این رضایت می تواند به متهم کمک کند تا از تحمل مجازات حبس یا شلاق رهایی یابد. بنابراین، برای هر دو طرف، آگاهی از این نکته که جرم تهدید قابل گذشت است، راه را برای مذاکره و حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف باز می گذارد. البته توصیه اکید بر این است که هرگونه اقدام در این خصوص، با مشاوره و راهنمایی یک وکیل متخصص حقوقی صورت گیرد تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

سوالات متداول (FAQ)

جریمه نقدی برای تهدید مستقیم چقدر است؟

به طور مستقیم، جریمه نقدی برای خود جرم تهدید (ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی) پیش بینی نشده است. مجازات اصلی آن حبس (۱ ماه تا ۱ سال پس از کاهش مجازات حبس تعزیری) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) است. اما قاضی می تواند در صورت احراز شرایط خاص، مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کند که میزان آن بر اساس جدول تبدیل مجازات و درجه ۶ تعزیری تعیین می شود.

میزان جزای نقدی درجه ۶ در قانون چقدر است؟

میزان جزای نقدی درجه ۶ در قانون مجازات اسلامی، بین ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (معادل ۲ میلیون تا ۸ میلیون تومان) است. این میزان برای جرائم مختلفی که مجازاتشان جزای نقدی درجه ۶ تعیین شده، از جمله جرم توهین، اعمال می شود.

آیا جریمه ای که برای توهین پرداخت می شود، به فرد توهین شده می رسد؟

خیر، جریمه نقدی که بابت جرم توهین (ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی) تعیین و پرداخت می شود، به حساب صندوق دولت واریز می گردد و مستقیماً به شاکی خصوصی (فرد توهین شده) تعلق نمی گیرد. شاکی تنها حق پیگیری کیفری و درخواست مجازات برای متهم را دارد.

اگر تهدید با پیامک یا در واتساپ باشد، مجازاتش فرق می کند؟

مجازات اصلی تهدید پیامکی یا در واتساپ نیز غالباً مشمول ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی است و شامل حبس یا شلاق می شود. با این حال، اگر این تهدیدات با هتک حیثیت، نشر اکاذیب یا سایر جرائم رایانه ای همراه باشند، می توانند مشمول مواد ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون جرایم رایانه ای نیز شوند که در آن صورت، علاوه بر حبس، جزای نقدی مستقیم (۵۰۰ هزار تا ۴ میلیون تومان) نیز برای هتک حیثیت پیش بینی شده است.

آیا برای تهدید زندان هم وجود دارد؟

بله، مجازات جرم تهدید شامل حبس نیز می شود. بر اساس ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، پس از اعمال قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات حبس برای تهدید از یک ماه تا یک سال تعیین شده است. قاضی می تواند بنا به تشخیص خود، متهم را به حبس یا شلاق محکوم کند.

آیا مجازات تهدید در قانون جدید کاهش یافته است؟

بله، با تصویب «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» در سال ۱۳۹۹، حداقل و حداکثر مجازات حبس برای جرم تهدید (ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی) کاهش یافته است. پیش از این، مجازات حبس از دو ماه تا دو سال بود که با قانون جدید، به یک ماه تا یک سال تقلیل پیدا کرده است.

چگونه می توانم تهدید را ثابت کنم؟

برای اثبات تهدید، باید مدارک و مستندات کافی به مراجع قضایی ارائه دهید. این مدارک می تواند شامل اسکرین شات از پیامک ها یا چت های فضای مجازی، فایل های صوتی ضبط شده (با رعایت قوانین مربوط به استناد به آن)، شهادت شهود، فیلم و عکس باشد. جمع آوری هرچه بیشتر شواهد و مستندات می تواند به اثبات جرم و صدور حکم کمک شایانی کند.

نتیجه گیری

در این بررسی جامع، روشن شد که مجازات اصلی جرم تهدید در قانون مجازات اسلامی ایران (ماده ۶۶۹)، عمدتاً شامل حبس و شلاق است و به طور مستقیم جزای نقدی برای آن در نظر گرفته نشده است. اما در شرایط خاص و بر اساس اوضاع و احوال پرونده، ممکن است حبس به جزای نقدی تبدیل شود یا در صورت همراهی تهدید با جرائم دیگر مانند هتک حیثیت در فضای مجازی، فرد ملزم به پرداخت جریمه نقدی شود. در مقابل، جرم توهین (ماده ۶۰۸) مستقیماً مجازات نقدی درجه ۶ (۲ تا ۸ میلیون تومان) را در پی دارد که به حساب دولت واریز می گردد.

تفاوت های ظریف و پیچیدگی های حقوقی میان این جرائم، ضرورت آگاهی و دقت در مواجهه با آن ها را دوچندان می کند. فهم درست مصادیق تهدید و توهین، همچنین نحوه جمع آوری مستندات و پیگیری قانونی، گام های اساسی در احقاق حقوق افراد است. تجربه نشان می دهد که در چنین موقعیت هایی، مشاوره با وکلای متخصص حقوقی می تواند راهگشا باشد و از بروز خطاها یا از دست رفتن فرصت های قانونی جلوگیری کند. در نهایت، حمایت از کرامت انسانی و امنیت روانی جامعه، هدف اصلی قانون گذار در تعیین این مجازات ها محسوب می شود و پیگیری هوشمندانه مسائل حقوقی، ضامن اجرای عدالت خواهد بود.