نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی

نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی، ابزاری قانونی است که به دارنده چک کمک می کند تا با ارائه آن به مراجع قضایی، صادرکننده چک را ملزم به پرداخت بدهی نماید؛ این فرآیند به ویژه با قوانین جدید چک صیادی، مسیر مشخص و کوتاه تری را برای احقاق حقوق دارنده چک فراهم می کند.

در دنیای پر تبادل اقتصادی امروز، چک به عنوان یکی از رایج ترین اسناد تجاری، نقش حیاتی در تسهیل معاملات و تضمین پرداخت ها ایفا می کند. این اعتماد متقابل در گرو پایبندی به تعهدات مالی است و در صورت عدم انجام آن، معضلات ناشی از چک های برگشتی می تواند چالش های جدی برای دارنده چک ایجاد کند. مواجهه با یک چک برگشتی، نگرانی های عمیقی را به همراه دارد و فرد به دنبال راهی قانونی و موثر برای وصول مطالبات خود می گردد. در این میان، درخواست حکم جلب صادرکننده چک، یکی از قدرتمندترین ابزارهای قانونی است که می تواند دارنده چک را در رسیدن به حق خود یاری رساند. تحولات اخیر در قانون جدید چک، به ویژه در مورد چک های صیادی، تغییرات قابل توجهی در این فرآیند ایجاد کرده و درک صحیح این تغییرات برای هر فردی که درگیر چنین مسائلی می شود، ضروری به نظر می رسد. در این مسیر، آگاهی از تمامی مراحل، شرایط، زمان بندی و تفاوت های قانونی، می تواند به دارنده چک کمک کند تا با اطمینان و سرعت بیشتری، به نتیجه مطلوب دست یابد.

آشنایی با حکم جلب چک برگشتی: مفاهیم پایه

وقتی فردی با عدم پرداخت وجه چک مواجه می شود، برای وصول طلب خود، نیاز به شناخت ابزارهای قانونی دارد. یکی از این ابزارهای حیاتی، حکم جلب است که البته با پیچیدگی ها و تفاوت هایی در مورد چک برگشتی همراه است.

حکم جلب چیست و چرا برای چک برگشتی صادر می شود؟

حکم جلب، دستوری قضایی است که به ضابطین قضایی اجازه می دهد تا فرد مشخصی را بازداشت کنند. در پرونده های مربوط به چک برگشتی، هدف اصلی از صدور حکم جلب، نه مجازات صادرکننده چک، بلکه ایجاد فشار قانونی برای وادار کردن او به پرداخت دین است. دارنده چک با این امید که صادرکننده چک توانایی مالی پرداخت را دارد اما از آن امتناع می ورزد، این درخواست را مطرح می کند. این ابزار به دارنده چک این امکان را می دهد تا از طریق مجاری قانونی، صادرکننده را ملزم به ایفای تعهد خود کند، زیرا عدم وصول چک می تواند مشکلات مالی و تجاری فراوانی برای او به بار آورد.

تفاوت حکم جلب مدنی (حقوقی) و کیفری در پرونده های چک

یکی از مهم ترین نکات در مورد حکم جلب چک برگشتی، تمایز میان جنبه های مدنی و کیفری آن است. در قانون جدید چک، که بر چک های صیادی متمرکز است، حکم جلب اغلب ماهیت مدنی دارد و بر اساس «قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی» صادر می شود. این بدان معناست که فرد صرفاً به دلیل عدم پرداخت بدهی خود بازداشت می شود تا دین خود را ادا کند، و این بازداشت مجازات کیفری محسوب نمی گردد. به محض پرداخت دین یا اثبات اعسار، حکم جلب متوقف می شود.

در مقابل، صدور حکم جلب کیفری برای چک، شرایط بسیار محدود و خاصی دارد. این نوع حکم عمدتاً برای چک های قدیمی (غیرصیادی) و با رعایت مهلت های قانونی شش ماهه پس از تاریخ سررسید و شش ماهه پس از دریافت گواهی عدم پرداخت امکان پذیر بود. در چک های صیادی، امکان شکایت کیفری به شکل سابق وجود ندارد و مسیر قانونی عمدتاً به سمت اقدامات حقوقی و اجرای مستقیم می رود. این تفاوت، اهمیت ویژه ای برای هر دو طرف دارد؛ برای دارنده چک مشخص می کند که کدام مسیر قانونی سریع تر و مؤثرتر است و برای صادرکننده چک، نوع مواجهه و راه های دفاع را تعیین می کند.

انواع حکم جلب: عادی و سیار

حکم جلب، بسته به شرایط پرونده و نیاز دارنده چک، می تواند به دو صورت صادر شود:

• حکم جلب عادی: این نوع حکم به کلانتری محل اقامت یا کار صادرکننده چک ابلاغ می شود. ضابطین قضایی در ساعات اداری و در محل مشخص شده، برای جلب فرد اقدام می کنند.
• حکم جلب سیار: این حکم کارایی و فشار بیشتری دارد. دارنده چک می تواند آن را از مرجع قضایی دریافت کند و با مراجعه به هر کلانتری در سراسر کشور، درخواست جلب صادرکننده را در هر مکانی که او را پیدا کند، ارائه دهد. این نوع حکم به دلیل پوشش گسترده تر، ابزار موثری برای دستگیری افرادی است که مکان مشخصی ندارند یا سعی در پنهان شدن دارند.

شرایط و پیش نیازهای قانونی برای درخواست حکم جلب

برای اینکه فرد بتواند درخواست صدور حکم جلب برای چک برگشتی را داشته باشد، باید شرایط قانونی خاصی رعایت شود. این شرایط، تضمین کننده این هستند که فرآیند قانونی به درستی طی شده و حقوق هر دو طرف دعوا حفظ گردد.

آیا هر چک برگشتی منجر به صدور حکم جلب می شود؟

پاسخ کوتاه به این پرسش، منفی است. صدور حکم جلب برای چک برگشتی تابع شرایط مشخصی است. مهم ترین شرط آن است که فرد ثابت کند صادرکننده چک، توانایی مالی برای پرداخت مبلغ چک را دارد اما از پرداخت آن خودداری می کند. این امتناع از پرداخت، باید پس از طی مراحل قانونی و دادن مهلت های لازم برای پرداخت رخ داده باشد.

در برخی موارد خاص، حتی اگر چک برگشت بخورد، امکان صدور حکم جلب وجود نخواهد داشت. این موارد شامل چک هایی است که:

• بابت تضمین انجام معامله یا تعهد صادر شده اند (چک ضمانت).
• به صورت سفید امضا صادر شده اند.
• به صورت مشروط صادر شده اند (مثلاً پرداخت منوط به انجام کاری باشد).
• فاقد تاریخ یا فاقد امضا باشند.
• سرقت یا کلاهبرداری بودن آن ها اثبات شده باشد.

در چنین شرایطی، موضوع نیازمند رسیدگی قضایی طولانی تر و اثبات ادعا در دادگاه است و نمی توان به سادگی و از طریق فرآیند اجرایی مستقیم، حکم جلب دریافت کرد.

اهمیت گواهی عدم پرداخت

اولین و حیاتی ترین مدرک برای پیگیری قانونی چک برگشتی، گواهی عدم پرداخت است که از سوی بانک صادر می شود. این گواهی به منزله سند رسمی اثبات می کند که در تاریخ سررسید، موجودی حساب صادرکننده چک کافی نبوده یا به دلایل دیگر، وجه چک پرداخت نشده است. دارنده چک باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ سررسید چک، آن را به بانک ارائه کرده و گواهی عدم پرداخت را دریافت نماید. در قانون جدید، این گواهی باید حاوی کد رهگیری باشد و اطلاعات کامل چک و صادرکننده در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت شود.

مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی عدم پرداخت معمولاً شامل اصل چک و کارت شناسایی دارنده چک است. عدم دریافت به موقع این گواهی می تواند مسیر حقوقی فرد را با چالش مواجه کند یا حتی حق طرح شکایت کیفری (در موارد خاص چک های قدیمی) را از بین ببرد.

راهنمای گام به گام مراحل اخذ حکم جلب چک برگشتی

برای فردی که با چک برگشتی مواجه شده است، طی کردن مراحل قانونی به شیوه ای صحیح و منظم، کلید وصول مطالبات است. این فرآیند، به ویژه با قوانین جدید، دارای گام های مشخصی است که در ادامه به تفصیل بررسی می شوند.

گام اول: دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک

اولین اقدام فرد پس از آنکه متوجه می شود وجه چک قابل وصول نیست، مراجعه به بانکی است که چک از آن صادر شده است. در آنجا، او درخواست صدور گواهی عدم پرداخت را مطرح می کند. این گواهی سندی رسمی است که نشان می دهد چک به دلیل کسری یا عدم موجودی، بسته بودن حساب، یا سایر دلایل قانونی، پرداخت نشده است. بانک موظف است مشخصات کامل چک و صادرکننده را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کرده و یک کد رهگیری صادر نماید. دارنده چک باید این گواهی را به همراه اصل چک و کارت شناسایی خود دریافت کند.

زمان تخمینی: این مرحله معمولاً در همان روز مراجعه به بانک انجام می شود و بیشتر از چند ساعت به طول نمی انجامد.

گام دوم: ثبت درخواست صدور اجراییه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، گام بعدی برای دارنده چک، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. بر اساس قانون جدید چک صیادی، دیگر نیازی به ثبت دادخواست و طی کردن فرآیند طولانی دادرسی نیست. فرد می تواند مستقیماً درخواست صدور اجراییه برای وصول وجه چک را ثبت کند. کارشناسان دفتر خدمات قضایی، اطلاعات لازم را در سیستم ثبت کرده و درخواست را به مرجع قضایی صالح (بسته به مبلغ چک، دادگاه حقوقی یا شورای حل اختلاف) ارجاع می دهند.

مدارک مورد نیاز:

• گواهی عدم پرداخت.
• اصل چک برگشتی.
• کپی مدارک شناسایی دارنده چک.

زمان تخمینی: ثبت درخواست در دفتر خدمات قضایی ممکن است کمتر از یک ساعت طول بکشد، اما فرآیند پردازش و ارجاع پرونده به شعبه مربوطه، معمولاً بین ۱ تا ۳ روز کاری به طول می انجامد.

گام سوم: صدور و ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک

پس از اینکه پرونده به شعبه قضایی ارجاع داده شد، قاضی بدون نیاز به تشکیل جلسات دادرسی طولانی، و صرفاً با بررسی اصالت چک و گواهی عدم پرداخت، دستور صدور اجراییه را صادر می کند. این اجراییه از طریق سامانه ثنا به صادرکننده چک ابلاغ می گردد. پس از ابلاغ، صادرکننده چک ۱۰ روز فرصت دارد تا بدهی خود را پرداخت کند، با دارنده چک برای پرداخت توافق کند، یا برای پرداخت دین، ترتیبی مقرر نماید. این مهلت ۱۰ روزه، یک فرصت قانونی برای صادرکننده است تا از عواقب بعدی جلوگیری کند.

زمان تخمینی: صدور اجراییه توسط دادگاه معمولاً بین ۳ تا ۷ روز کاری زمان می برد و پس از آن، مهلت قانونی ۱۰ روزه صادرکننده چک آغاز می شود. به طور کلی، این مرحله حدود دو هفته به طول می انجامد.

گام چهارم: استعلام و توقیف اموال صادرکننده چک

اگر پس از گذشت مهلت ۱۰ روزه، صادرکننده چک برای پرداخت اقدام نکرد، دارنده چک می تواند از همان شعبه صادرکننده اجراییه، درخواست استعلام اموال و دارایی های او را داشته باشد. این استعلام شامل انواع دارایی ها مانند حساب های بانکی، پلاک خودرو، املاک و حتی سهام در بازار بورس می شود. پس از شناسایی اموال، فرد می تواند درخواست توقیف آن ها را به اجرای احکام دادگستری ارائه دهد. این اقدام می تواند فشار قابل توجهی برای وصول طلب ایجاد کند.

زمان تخمینی: پاسخ استعلام ها معمولاً آنلاین و سریع است و فرآیند شناسایی و توقیف اموال می تواند بین چند روز تا یک هفته زمان ببرد.

گام پنجم: تقاضای نهایی برای صدور دستور جلب

اگر پس از توقیف اموال، باز هم مبلغ چک به طور کامل وصول نشد یا هیچ مالی از صادرکننده شناسایی نگردید، دارنده چک می تواند رسماً از قاضی اجرای احکام، درخواست صدور دستور جلب (بازداشت) صادرکننده چک را مطرح کند. در این مرحله، فرد باید یک نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی را به صورت لایحه به پرونده اجرایی خود ضمیمه کند. قاضی با بررسی پرونده و اطمینان از اینکه مدیون با وجود توانایی مالی از پرداخت بدهی خودداری می کند، حکم جلب را صادر خواهد کرد.

نحوه نگارش درخواست حکم جلب: اجزای مهم و ضروری

درخواست حکم جلب باید به صورت یک لایحه حقوقی و با دقت نگاشته شود. این لایحه باید شامل اطلاعات دقیق پرونده و دلایل درخواست جلب باشد تا قاضی بتواند بر اساس آن تصمیم گیری کند. یک لایحه کامل شامل موارد زیر است:

• عنوان بسمه تعالی و آدرس مرجع قضایی (ریاست محترم شعبه … دادگاه/اجرای احکام حقوقی …).
• اطلاعات کامل دارنده چک و در صورت وجود، وکیل او.
• مشخصات دقیق چک (شماره، بانک، مبلغ، تاریخ سررسید).
• تاریخ و علت برگشت خوردن چک و شماره گواهی عدم پرداخت.
• اشاره به شماره و تاریخ اجراییه صادر شده.
• نام و مشخصات کامل صادرکننده چک (محکوم علیه) شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، و شماره ملی.
• توضیح اقدامات اجرایی انجام شده (مانند استعلام و توقیف اموال) و بی نتیجه ماندن آن ها.
• بیان اینکه محکوم علیه از اجرای حکم خودداری کرده است و در صورت لزوم، ذکر عدم وجود مال کافی یا امتناع از معرفی مال.
• استناد به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و تقاضای صدور دستور جلب.
• تاریخ و امضاء متقاضی یا وکیل.

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه/اجرای احکام حقوقی …

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] به وکالت از [نام و نام خانوادگی موکل]، دارنده [اصل/کپی مصدق] یک فقره چک به شماره [شماره چک] صادره از حساب [شماره حساب] بانک [نام بانک] به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال در وجه [نام گیرنده چک] و به تاریخ [تاریخ چک]، به استحضار می رساند که چک مذکور در تاریخ [تاریخ برگشت خوردن چک] به دلیل [علت برگشت خوردن چک، مثلاً کسر موجودی یا بسته بودن حساب] برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] از شعبه [نام شعبه بانک] بانک [نام بانک] دریافت گردیده است.

به دنبال اقدامات قانونی و صدور اجراییه شماره [شماره اجراییه] مورخ [تاریخ صدور اجراییه] از سوی آن مرجع محترم، علیه صادرکننده چک، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی صادرکننده چک] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی]، نامبرده تاکنون از اجرای حکم و پرداخت محکوم به (وجه چک و خسارات قانونی) خودداری نموده است. تمامی اقدامات اجرایی از جمله [مثلاً استعلام اموال، توقیف حساب] نیز به نتیجه مطلوب نرسیده و محکوم علیه [در صورت لزوم ذکر شود: هیچ مالی جهت توقیف ندارد / اموال توقیف شده کفاف بدهی را نمی دهد / علیرغم توانایی مالی از پرداخت امتناع می ورزد].

لذا با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و سایر مقررات مربوطه، تقاضای صدور دستور جلب و بازداشت نامبرده را جهت اجرای حکم و احقاق حقوق موکل دارم.

پیشاپیش از بذل توجه و دستور مساعدت حضرتعالی کمال تشکر را دارم.

با احترام

[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل]

[شماره تماس]

تاریخ: [تاریخ نگارش درخواست]

امضاء:

مجموع زمان کل فرآیند تا صدور حکم جلب

برای درک بهتر زمان بندی این فرآیند، می توانیم آن را در یک جدول خلاصه کنیم:

مرحله	اقدام	بازه زمانی تخمینی
۱	دریافت گواهی عدم پرداخت	۱ روز
۲	ثبت درخواست صدور اجراییه	۱ تا ۳ روز کاری
۳	صدور و ابلاغ اجراییه + مهلت ۱۰ روزه	حدود ۲ هفته
۴	استعلام و توقیف اموال (در صورت لزوم)	حدود ۱ هفته
۵	بررسی درخواست و صدور حکم جلب	۱ تا ۳ هفته
مجموع	کل فرآیند تا صدور حکم جلب	۴ هفته تا ۸ هفته (۱ الی ۲ ماه)

زمان تخمینی: این مرحله کاملاً به نظر قاضی و حجم کاری شعبه بستگی دارد، اما به طور معمول صدور قرار جلب می تواند بین یک تا سه هفته به طول انجامد. در مجموع، کل فرآیند از برگشت خوردن چک تا صدور حکم جلب، در صورت پیگیری صحیح و عدم وجود موانع، می تواند بین ۴ هفته تا ۲ ماه به طول بینجامد.

پس از صدور حکم جلب: اقدامات و راه های مقابله

صدور حکم جلب، پایانی برای مسیر قانونی نیست، بلکه آغاز مرحله جدیدی است که هم برای دارنده چک و هم برای صادرکننده آن، اقدامات و چالش های خاص خود را دارد. آشنایی با این مراحل و راه های مقابله، برای هر دو طرف ضروری است.

اتفاقات پس از صدور حکم جلب

پس از صدور دستور جلب، این حکم به ضابطین قضایی (معمولاً کلانتری محل) ابلاغ می شود. مأموران با اختیارات قانونی خود، در هر محلی که احتمال حضور صادرکننده چک وجود دارد، اقدام به جلب و بازداشت او می کنند. این جلب می تواند در محل سکونت، محل کار یا هر مکان عمومی دیگری صورت گیرد. پس از دستگیری، صادرکننده چک به دادگستری یا کلانتری منتقل می شود و در آنجا، چندین گزینه پیش روی او قرار می گیرد:

1. پرداخت فوری وجه چک: ساده ترین راه برای آزادی، پرداخت کامل مبلغ چک و هزینه های اجرایی است.
2. جلب رضایت دارنده چک: با مذاکره و توافق با دارنده چک، می توان رضایت او را جلب کرد و با ارائه رضایت نامه، از بازداشت رها شد.
3. معرفی ضامن معتبر: در برخی موارد، با معرفی یک ضامن معتبر و ارائه تضمینات لازم، می توان تا زمان تعیین تکلیف نهایی، از بازداشت آزاد شد.
4. بازداشت: در صورتی که هیچ یک از گزینه های فوق میسر نشود، صادرکننده چک بازداشت خواهد شد تا تکلیف بدهی او مشخص گردد.

راه های جلوگیری صادرکننده چک از صدور حکم جلب

برای صادرکننده چک که با خطر صدور حکم جلب مواجه است، اقدامات پیشگیرانه می تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند:

• پرداخت وجه چک در مهلت قانونی: بهترین راه، پرداخت کامل وجه چک در مهلت ۱۰ روزه ای است که پس از ابلاغ اجراییه به او داده می شود.
• مذاکره و توافق با دارنده چک: حتی پس از اتمام مهلت ۱۰ روزه، مذاکره با دارنده چک برای توافق بر سر نحوه پرداخت، مثلاً تقسیط بدهی، می تواند منجر به انصراف او از درخواست حکم جلب شود.
• ارائه دادخواست اعسار: اگر صادرکننده چک واقعاً توانایی مالی برای پرداخت یکجای بدهی را ندارد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به را به دادگاه ارائه دهد. در صورت اثبات اعسار، دادگاه بدهی را قسط بندی می کند و در این صورت، حکم جلب صادر نخواهد شد.

چگونه حکم جلب صادر شده را متوقف یا رفع کنیم؟

حتی پس از صدور حکم جلب، راه هایی برای توقف یا رفع آن وجود دارد که صادرکننده چک می تواند از آن ها بهره گیرد:

• پرداخت کامل وجه چک و هزینه های اجرایی: با پرداخت تمامی مبلغ چک و هزینه های قانونی مترتب بر آن، حکم جلب فوراً متوقف و فرد آزاد می شود.
• رضایت نامه کتبی دارنده چک: اگر دارنده چک با دریافت بخشی از مبلغ، یا با هر توافق دیگری، رضایت خود را کتباً (ترجیحاً در دفترخانه اسناد رسمی یا در شعبه اجرای احکام) اعلام کند، حکم جلب رفع اثر خواهد شد.
• قبول شدن دادخواست اعسار: در صورتی که دادگاه دادخواست اعسار صادرکننده چک را بپذیرد و حکم به قسط بندی بدهی بدهد، اجرای حکم جلب متوقف می شود.

نکات حقوقی مهم و هزینه های مرتبط

در مسیر پر پیچ و خم پیگیری قانونی چک برگشتی و درخواست حکم جلب، آگاهی از نکات حقوقی و مسائل مالی مرتبط، می تواند به دارنده چک کمک کند تا با دید بازتری اقدام کند.

نقش وکیل متخصص در تسریع و بهبود فرآیند

پیگیری پرونده های چک برگشتی، به ویژه با توجه به پیچیدگی های قانونی و رویه های قضایی، می تواند زمان بر و گیج کننده باشد. در این میان، بهره گیری از دانش و تجربه یک وکیل متخصص چک، مزایای قابل توجهی دارد. یک وکیل مجرب می تواند:

• درک صحیحی از نوع چک (صیادی، قدیمی، حقوقی، کیفری) و بهترین مسیر قانونی برای پیگیری ارائه دهد.
• مراحل اداری و قضایی را با سرعت و دقت بیشتری طی کند.
• از بروز اشتباهات احتمالی که منجر به طولانی شدن فرآیند یا تضییع حقوق دارنده چک می شود، جلوگیری نماید.
• در تنظیم لوایح و درخواست های قانونی، از جمله نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی، به صورت حرفه ای عمل کند.
• در فرآیندهای استعلام اموال، توقیف دارایی ها و مذاکره با صادرکننده چک، نماینده شما باشد.

این تخصص می تواند در زمان و هزینه های بلندمدت صرفه جویی کرده و شانس موفقیت در وصول مطالبات را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

هزینه های قانونی دریافت حکم جلب چک برگشتی

پیگیری قانونی برای وصول چک برگشتی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که باید به آن ها توجه داشت. این هزینه ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. هزینه های دادرسی: در مرحله ثبت درخواست صدور اجراییه، دارنده چک باید مبلغی معادل ۳.۵ درصد از مبلغ چک را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند. این مبلغ به صندوق دولت واریز می شود.
2. نیم عشر اجرایی: پس از اینکه اجراییه به نتیجه رسید و مبلغ چک وصول شد، ۵ درصد دیگر از مبلغ چک به عنوان نیم عشر اجرایی به حساب دولت واریز می گردد. این مبلغ نیز در نهایت بر عهده صادرکننده چک (محکوم علیه) خواهد بود.

توجه داشته باشید که این هزینه ها، کاملاً از حق الوکاله وکیل مجزا هستند. حق الوکاله وکیل، مبلغی است که بین وکیل و موکل بر اساس توافق و پیچیدگی پرونده تعیین می شود و ارتباطی به هزینه های رسمی قضایی ندارد. بنابراین، مبالغ بالایی که گاهی به عنوان هزینه حکم جلب مطرح می شود، معمولاً مربوط به حق الوکاله و هزینه های خدمات حقوقی است، نه هزینه های الزامی قضایی.

عوامل موثر بر طولانی شدن فرآیند

با وجود اینکه قانون جدید چک صیادی فرآیند را تسریع کرده است، اما برخی عوامل می توانند باعث طولانی شدن مراحل اخذ حکم جلب شوند:

• شلوغی شعبات قضایی: حجم بالای پرونده ها در برخی شعبات دادگستری، می تواند روند رسیدگی را کند کند.
• مشکل در ابلاغ اجراییه: در صورتی که آدرس صادرکننده چک صحیح نباشد یا او در سامانه ثنا فعال نباشد، فرآیند ابلاغ طولانی تر خواهد شد.
• اعتراضات حقوقی مدیون: صادرکننده چک می تواند با ارائه واخواهی از اجراییه یا ثبت دادخواست اعسار، به صورت قانونی زمان بخرد.
• عدم وجود مال قابل توقیف: اگر صادرکننده چک اموال کافی برای توقیف نداشته باشد، فرآیند استعلام و توقیف اموال بی نتیجه مانده و ممکن است به سمت درخواست حکم جلب سوق یابد.

تفاوت های کلیدی چک صیادی و چک های قدیمی در فرآیند جلب

قانون جدید چک که از سال ۱۳۹۷ به اجرا درآمد، تغییرات اساسی در نحوه پیگیری چک های برگشتی ایجاد کرده است:

• چک های قدیمی: در مورد چک های قدیمی، دارنده چک برای گرفتن حکم جلب کیفری، باید ظرف ۶ ماه از تاریخ سررسید چک، آن را برگشت می زد و ظرف ۶ ماه از تاریخ برگشت، شکایت کیفری خود را مطرح می کرد. این فرآیند طولانی، مستلزم تشکیل جلسات دادرسی متعدد و اثبات سوء نیت بود. برای پیگیری حقوقی نیز، دادخواست حقوقی جداگانه لازم بود.
• چک های صیادی: با چک های صیادی، مسیر به طور قابل توجهی ساده تر و سریع تر شده است. دارنده چک می تواند مستقیماً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست صدور اجراییه را مطرح کند که این امر بدون نیاز به تشکیل جلسات دادرسی طولانی و اثبات سوء نیت انجام می شود. حکم جلب صادر شده نیز ماهیت مدنی دارد و به منظور وصول دین است. این تغییر، زمان رسیدن به مرحله توقیف اموال و حکم جلب را به شدت کاهش داده و به دارنده چک ابزاری کارآمدتر برای احقاق حقوق خود می بخشد.

تفاوت بنیادین در قانون جدید چک صیادی، حذف مراحل طولانی دادرسی و امکان صدور اجراییه مستقیم است، که مسیر وصول مطالبات و درخواست حکم جلب را به شکلی بی سابقه تسریع کرده است.

نتیجه گیری

مواجهه با یک چک برگشتی، تجربه ای چالش برانگیز است، اما آگاهی از قوانین و فرآیندهای مربوط به نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی می تواند راهگشا باشد. قانون جدید چک، به ویژه در مورد چک های صیادی، ابزارهای قدرتمندی برای دارنده چک فراهم کرده تا بتواند با سرعت و اطمینان بیشتری مطالبات خود را وصول کند. از دریافت گواهی عدم پرداخت و ثبت درخواست اجراییه تا استعلام اموال و در نهایت، تقاضای حکم جلب، هر گام نیازمند دقت و شناخت کافی است.

این مقاله سعی داشت تا با ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، مسیر پیش روی دارنده چک را روشن سازد و ابهامات موجود را برطرف کند. اقدام به موقع، رعایت مهلت های قانونی و استفاده از نمونه درخواست حکم جلب چک برگشتی که ارائه شد، می تواند در این راه بسیار موثر باشد. در موارد پیچیده یا برای اطمینان از طی شدن صحیح فرآیند، بهره گیری از مشاوره و خدمات یک وکیل متخصص چک، توصیه می شود. این تخصص می تواند به فرد در احقاق حقوقش کمک شایانی کرده و از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری نماید.