ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟

ابن سینا به دلیل گستردگی و غنای کار خود همواره شرق و غرب را در نظر گرفته است و این نیز به برکت دانشمندان منصف و برجسته غربی است که شب و روز را به مطالعه این اثر شگفت انگیز اختصاص داده اند. به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید.

تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و اطراف ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها را نمی توان با آنچه در ایران نوشتیم مقایسه کرد.

یکی از دوره های ضروری ما در زمینه فلسفه دکارتی در اوایل انقلاب و جنگ های تحمیلی بود ، زمانی که من تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه خوزه در فرانسه می گذراندم. استاد ما یکی از نمایندگان دکارت فرانسوی بود که این کلاس را تدریس کرد، دکتر. دومینیک لوکور بود. او در روز اول کلاس این سوال را مطرح کرد: چرا دکارت با سایر فیلسوفان فرانسوی قبل و بعد از خود متفاوت است و آیا واقعاً او یک تافته جداگانه است؟ فرانسوی ها همواره خود را عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را به دکارت نسبت می دهند.

با این سوال سکوت در کلاس حاکم شد. برخی از دانشجویان پاسخ هایی دادند که استاد آن را تایید نکرد. سپس معلم با پاسخ عجیبی کلاس را قطع کرد که من را نیز متعجب کرد. در آن زمان و همزمان با آغاز انقلاب و شروع جنگ، رسانه های فرانسوی شبانه روز اخبار مفصلی از جنگ و انقلاب ایران پخش می کردند و به تفصیل بحث می کردند. معلم گفت: ردیابی ریشه‌های عناصر انقلابی ایران منجر به مذهب شیعه می‌شود که برخلاف سایر مذاهب اسلامی انقلابی است و همیشه با پادشاهان و حاکمان درگیری دارد و آنها را به رسمیت نمی‌شناسد. و فلسفه نیز متعلق به همان مذهب انقلابی شیعه است: «به دلیل وابستگی به این مذهب انقلابی، با حاکمان زمان خود به قدرت رسید و از شهر و روستا رانده شد».

وی در ادامه گفت: “من معتقدم دکارت ، که آثار فلسفی لاتین ابن سینا را خوانده بود ، نه تنها تحت تأثیر علم و فلسفه ، بلکه تحت تأثیر اسلاف ایرانی خود در شیوه زندگی قرار گرفت. گذشته از این بهره برداری علمی و فلسفی ، می توان دید که دکارت از شهر به شهر و کشور به کشور در طول عمرش، بی قرار، به دنبال خانه ای امن و در سایه آن تحقیق می کند.

من در کلاس بسیار خوشحال بودم زیرا معلم از ابن سینا بسیار تعریف می کرد ، اما حیف بود که ما ایرانی ها نتوانستیم از آثار فرانسوی دکارت برای ابن سینا نمونه بگیریم. این امر مرا بر آن داشت تا در برنامه‌های پژوهشی آینده‌ام به نگارش کتابی درباره ابن سینا از منظری تازه فکر کنم.

پس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشت و در مؤسسه صنعتی و علوم انسانی و فرهنگی شریف به تدریس و تحصیل علمای اسلام در ایران پرداخت. در این زمان دکتر مهدی گلشنی ریاست مؤسسه را بر عهده داشت و من چندین ویژه نامه درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کرده ام. پس از آن مسئولیت پروژه ابن سینا را بر عهده گرفت و تا زمان انتشار کتاب از داخل و خارج ایران درخواست مقالاتی کرد. علمای بزرگ ابن سینا تاکنون بیشتر به مسائل متافیزیکی و عرفان ابن سینا پرداخته اند. اگر جنبه‌های دیگری از ابن سینا را در غرب مانند ریاضیات، نجوم، کیهان‌شناسی، موسیقی مطالعه کرده‌اید، می‌خواهم با ارائه ترجمه‌هایی از این گونه آثار به ابن سینای مدرن کشورمان بپردازم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان و صاحب نظران صاحب نام در حوزه های مربوطه هستند که متاسفانه در جریان تیراژ این کتاب، دکتر ساسان اسپانتا نویسنده ایرانی و مائورو زونتا نویسنده فرانسوی درگذشت. آنها گفتند که نمی توانند مقالات خود را منتشر کنند.

نویسنده سوری مقاله ، آقای قاسم فینیانوس در پی حملات داعش و گروه های تروریستی به سوریه، سمت سابق خود را ترک کرد و اکنون از او خبری نیست. یکی از مقالات خوب این کتاب دکتر گلشنی و شاگرد ایشان دکتر دکتر است. از دیدگاه جمالی، درباره آگاهی و رابطه ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا است. دو مقاله هم در مورد آثار نجومی ابن سینا نوشتم یکی فارسی و دیگری به زبان فرانسه که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. ما همچنین مقاله ای در مورد منطق مدالیسم از دیدگاه ابن سینا از منطق دانان خارجی توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه کرده ایم و این مقاله همچنین دیدگاه جدیدی را در مورد مبحث منطقی ابن سینا به شما ارائه می دهد.

دلیل انتخاب من برای نوشتن کتابی درباره ابن سینا نه تنها دانش ابن سینا، بلکه نقش این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی بود. مهم نیست که چگونه به آن نگاه کنید ، او به تنهایی یک مدل تمدن است! به عنوان مثال ، اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرقی و غربی را بخوانید ، متوجه خواهید شد که برای رسیدن به اهداف علمی ، گاهی مجبور می شوید برخی از خواسته های قلبی خود را رها کرده و از فرمان پادشاه یا فرمان پادشاه اطاعت کنید. بسیاری هستند که فکر می کنند نیازی به ذکر نام آنها نیست. آنان که به خاطر اشتغال به زندگی مادی و مال دنیا از اخلاق و دین محروم بودند، علم خود را در خدمت به دشمنان بشری قرار دادند.

یکی دیگر از ویژگی های ابن سینا این است که بسیاری از علوم زمان خود را احاطه کرده است. امروزه به دلیل گسترش علم و ظهور دانش جدید ، افرادی هستند که معتقدند برخلاف گذشته ، تنها یک علم باید تخصصی باشد و زندگی بشر برای مطالعه علوم متعدد برای محققان مدرن کافی نیست. با این حال، آنها اغلب در نوآوری و اکتشاف در همان حوزه تخصصی شکست می خورند. من با برخی از این اساتید در دانشگاه صنعتی شریف و سایر دانشگاه ها آشنا شده ام و نه تنها از دروس اساسی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست در کشور خود بی اطلاع هستند. آنها همچنین هیچ ابتکاری در زمینه تخصص خود ندارند. مثلا من یک استاد ریاضی را می شناسم که جبر است اما در بحث های هندسی غوطه ور نمی شود، اما اگر برعکس ابن سینا را مطالعه کنید، از اطرافیان او در رشته های مختلف علوم شگفت زده خواهید شد!

دانشگاه صنعتی شریف و اساتید فلسفه آن یادداشتی برای من ارسال کرده اند که باید به ابعاد ناشناخته این دانشمند بزرگ توجه بیشتری شود. می توانید آن را در زیر بخوانید. ما ایرانی ها عظمت علمی و فلسفی خود را به طور کلی و به ویژه ابن سینا آنطور که باید و احتمالاً باید نمی دانیم. این عدم آگاهی ما را از ارائه محصولات ارزشمند خود در بازار جهانی باز می دارد. از طرف دیگر غربی ها در این زمینه از ما پیشی گرفتند. ابن سینا به دلیل گستردگی و غنای کار خود همواره شرق و غرب را مورد توجه قرار داده است و این نیز به برکت دانشمندان منصف و برجسته غربی است که شب و روز را به مطالعه این اثر شگفت انگیز اختصاص داده اند. به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و اطراف ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها به هیچ وجه با آنچه در ایران نوشتیم قابل مقایسه نیست. انگیزه اصلی من از نگارش این کتاب ترجمه و چاپ برخی از آن مقالات بود که اگر مقالات این کتاب را مرور کنید، با نظر من موافق خواهید بود.

23302