علت تشکیل نشدن قلب جنین و بارداری پوچ چیست؟

یکی از دلایل سقط جنین بارداری پوچ است که در آن یک تخم بارور شده به جنین تبدیل نمی شود. در این شرایط ساک حاملگی تشکیل می شود، ولی در سونوگرافی جنین در آن مشاهده نمی شود و در واقع قلب جنین تشکیل نمی شود. این اتفاق چند هفته پس از تخمک گذاری و لقاح رخ می دهد، خیلی از خانم ها نمی دانند که این اتفاق افتاده است و پس از آزمایشات جواب بارداری منفی می شود. بسیاری در این شرایط نا امید و سردرگم می شوند. با دانستن علت تشکیل نشدن قلب جنین و اینکه بر بارداری های آینده شما تاثیری نخواهد داشت، حال شما بهتر می شود.

دلیل تشکیل نشدن قلب جنین و بارداری پوچ

در سال ۲۰۰۷، محققان ژنتیک تقریبا صد مورد بارداری پوج را بررسی کردند و دریافتند که بیش از دو سوم آن‌ها کروموزوم‌های غیر عادی دارند. (کروموزم: ساختاری که در تمام سلول‌های انسان‌ها حاوی ژن است.) در بسیاری از موارد، تخم‌ها یا جنین‌ها به جای آن که به طور طبیعی ۴۶ کروموزوم داشته باشند، یک کروموزوم اضافه و یا یک کروموزوم کم داشتند.

این یعنی این تخم‌های بارور شده، متاسفانه، ترکیب مناسبی از مواد ژنتیکی برای تبدیل شدن به یک جنین را نداشتند و قادر به رشد نبوده‌اند. در برخی موارد دیگر، جهش‌های ژنتیکی، مسئول بارداری پوچ بوده‌اند.  در نهایت بارداری پوچ و تشکیل نشدن قلب چنین، مانند سایر انواع سقط جنین، پایان بیولوژیکی بارداری است که به درستی پیش نمی‌رود. این بدان معناست که شما و همسرتان مقصر این اتفاق نبوده و نمی‌توانستید از آن جلوگیری کنید.

بارداری پوچ چیست؟

در یک بارداری عادی، اسپرم کمی بعد از تخمک گذاری یک تخم را بارور می‌کند و این تخم بارور شده پس از چند ساعت شروع به تقسیم می‌کند، ابتدا دوسلول تشکیل می‌دهد، سپس چهار سلول و همینطور پیش می‌رود. تا حدود ده ساعت بعد، این دسته سلولی یک جنین و ساک حاملگی را درون رحم تشکیل داده است. سپس با تشکیل جفت جنین شروع به رشد می‌کند و سطوح هورمونی (از جمله آن‌ها که در تشخیص بارداری خانگی دخیل هستند) تغییر می‌کنند.  طی چند هفته بعد، یعنی در هفته ششم بارداری، جنین درحال رشد و چند میلی متری را می‌توان در سونوگرافی مشاهده کرد.

با این‌حال، در برخی موارد، چیزی باعث توقف رشد در طول این چند هفته اول می‌شود. یا یک تخم بارور شده با اینکه کیسه خود را در رحم جای داده است، هرگز به جنین تبدیل نمی‌شود و یا چیزی در روز‌های اول بعد از کاشت در رحم مانع رشد جنین شده و علت تشکیل نشدن قلب جنین خواهد بود. پزشکان در هر دو صورت در طی سونونوگرافی‌ها، بارداری پوچ را تشخیص می‌دهند.

علائم بارداری پوچ و نشانه های آن

بارداری پوچ احساسی شبیه به بارداری نرمال ایجاد می‌کند، حتی زمانی که رشد تخم بارور متوقف شده باشد. این بدان دلیل است که بدن، که احساس می‌کند چیزی در رحم کاشته شده است، به گونه‌ای عمل می‌کند که گویی جنین در رحم در حال رشد است. بدن هورمون تولید می‌کند و علائم روز‌های اولیه بارداری را نشان می‌دهد. این بدان معناست که بسیاری از کسانی که در آن‌ها بارداری پوچ تشخیص داده شده است، جواب آزمایش بارداری آنها مثبت بوده و علائم تهوع صبحگاهی، خشکی گلو، نفخ شکم و … را تجربه می‌کنند. اما چند نشانه‌ی کمتر طبیعی وجود دارد که می‌تواند دلیل بر بارداری پوچ باشد:

خونریزی شدید، مشابه با دوران قاعدگی (خونریزی در ابتدای بارداری نرمال است، اما مقدار زیاد آن نیاز به مراجعه به پزشک دارد).

گرفتگی شدید (این نیز می‌تواند با سایر مشکلات بارداری، مثل حاملگی خارج از رحم، مشترک باشد)

سونوگرافی کیسه حاملگی را نشان می‌دهد، اما جنین را نه.

بارداری پوچ چقدر رایج است؟

از آنجا که این شرایط در اوایل بارداری رخ می‌دهد، همه‌ی موارد تشخیص داده نمی‌شود و به همین خاطر تعیین میزان رواج آن برای متخصصان کار ساده‌ای نیست. اما چیزی که مشخص است این است که ۱۰ تا ۲۰ درصد از همه حاملگی‌ها به سقط جنین منجر می‌شود و ۸۰ درصد از این‌ها در ۱۲ هفته اول بارداری اتفاق می‌افتد. تقریبا یک سوم سقط‌های زود رس، مربوط به تشکیل نشدن قلب جنین و بارداری پوچ است.

بارداری پوچ چطور تشخیص داده می شود؟

بارداری پوچ تنها از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است. زیرا تنها یک نگاه درونی به داخل رحم نشان می‌دهد که تخم بارور شده به جنین تبدیل نشده است. از آنجا که تعریف عامه‌ی بارداری پوچ این است که قطب جنینی در سونوگرافی هفته هفتم قابل مشاهده نیست، بارداری پوچ ممکن است به درستی تشخیص داده نشود چرا که ممکن است مدت بارداری شما به آن اندازه‌ای که فکر می‌کنید نباشد.

یعنی ممکن است شما ۵ هفته باردار باشید درحالی که فکر می‌کنید ۶ یا ۷ هفته است که باردار هستید و در هفته پنجم، طبیعی است که سونوگرافی قطب جنینی را تشخیص ندهد. بنابراین اگر از تاریخ آخرین قاعدگی خود مطمئن نیستید و جنین شما در رحم قابل مشاهده نیست، پزشک ممکن است از شما بخواهد چند روز دیگر، برای سونوگرافی دوباره مراجعه کنید.

با بارداری پوچ چه می‌توان کرد؟

در برخی موارد در صورت تشخیص بارداری پوچ، نیاز به انجام کار خاصی نیست. اگر بدن شما زود بفهمد که هیچ جنینی در حال رشد نیست، محتویات رحم شامل تخم بارور شده با خونریزی شبیه به یک پریود شدید، دفع می‌شود. در حقیقت، در موارد تشخیص داده نشده، همین خونریزی است که زنان فکر می‌کنند قاعدگی دیر هنگام است.

اگر پزشک بارداری پوچ را تشخیص دهد، احتمال چند گزینه را پیشنهاد می‌کند:

منتظر ماندن: اگر بارداری پوچ توسط پزشک تشخیص داده شود و بدن همچنان به گونه‌ای رفتار کند که انگار باردار هستید، احتمالا پزشک شما پیشنهاد می‌کند که چند روز یا چند هفته صبر کنید تا بدن به صورت طبیعی بارداری پوچ را تشخیص دهد.

دارو یا جراحی: گاهی اوقات، هورمون‌هایی که تخم کاشته شده تولید می‌کند، باعث حفظ جنین می‌شود. در این موارد متخصص به شما قرصی برای تحریک رحم برای دفع کیسه و تخم تجویز می‌کند و یا اقدام به کورتاژمی‌نماید.

بارداری‌های آینده و تاثیر بارداری پوچ

بارداری پوچ یک اتفاق ناراحت کننده برای مادر و پدر است ولی خبر خوب این است که بارداری پوچ می تواند لقاح های آینده را تحت تاثیر قرار دهید و شما باز شانس دارید که باردار شوید. در مطالعه ای که سال 2009 انجام شد، زنان با سقط جنین زودرس به دلیل تشکیل نشدن قلب جنین و بارداری پوچ، قادر به به دنبا آوردن کودک سالم در عرض 5 سال بوده اند.

سقط فراموش شده :

سقط فراموش شده یکی از شایعترین انواع سقط جنین در زنان بوده و به مواردی اطلاق می شود که جنین داخل کیسه حاملگی تشکیل شده اما ضربان قلب در دیده نمی شود. در واقع قلب جنین تشکیل شده اما پس از مدتی از کار افتاده است. علت اینکه به آن سقط فراموش شده می گویند این است که مادر هیچ علامتی از جمله درد و ندارد و از چنین اتفاقی بی اطلاع است .

تشخیص سقط فراموش شده :

عدم تشکیل قلب جنین در اوایل بارداری و یا سقط فراموش شده ، در سونوگرافی بطور اتفاقی تشخیص داده می شود. این اتفاق معمولا در اوایل بارداری ( حدود 6 هفتگی ) و یا قبل از می افتد . هرچه سن حاملگی بالاتر رود احتمال ایست قلب جنین و سقط کمتر می شود. جهت اطمینان از عدم ضربان قلب جنین ، دو سونوگرافی که با فاصله و توسط دو فرد متفاوت انجام شده باشد ، ضروری است.

علایم سقط فراموش شده :

همانطور که اشاره شد معمولا مادر باردار هیچ علامتی از خونریزی و درد ندارد تنها ممکن است بعضی خانمها برطرف شدن مانند تهوع و استفراغ و و یا سبک شدن پستانها را ذکر کنند. ممکن است چند هفته از مردن جنین داخل رحم گذشته و مادر متوجه آن نشده باشد. گاهی ممکن است لکه بینی قهوه ای رنگی وجود داشته باشد که برای تشخیص سقط ، تیپیک نیست.

علل تشکیل نشدن قلب جنین :

علل سقط فراموش شده یا تشکیل نشدن قلب جنین بطور کامل مشخص نیست اما گاهی باعث عدم تشکیل قلب جنین و یا عدم رشد جنین می شوند. علل مادری شناخته شده که ممکن است باعث سقط شوند شامل :

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورتی که مادر دچار علایم خونریزی ، درد شکم و یا کاهش علایم بارداری شود باید به متخصص زنان مراجعه کند. حتی در صورتی که علامتی هم نداشته باشد ، پس از تشخیص زنده نبودن جنین در سونوگرافی و اطمینان از ضربان نداشتن قلب ، برای انجام سقط باید به مراجعه کرده تا روند سقط در اسرع وقت انجام شود ، مخصوصا اگر مدت زمانی از مردن جنین گذشته باشد. زیرا ماندن محصولات حاملگی فاقد حیات در رحم ممکن است مشکلاتی برای مادر ایجاد کند.

بهترین درمان سقط :

انجام بدون خونریزی امکان پذیر نیست. گاهی مادر خود دچار درد و انقباض رحم و خونریزی شده و سقط بطور خودبخود انجام می شود. گاهی لازم است القا سقط برای جنین مرده در بیمارستان و با تجویز دارو برای خروج ساک حاملگی و جنین مرده انجام شود. در صورتی که تمام محتویات کیسه حاملگی و جفت بطور کامل صورت نگیرد و بقایای حاملگی در سونوگرافی گزارش شود ، باقیمانده جفت با عمل در اتاق عمل خارج می شود.

بهترین زمان بارداری بعد از سقط:

پس از انجام کامل سقط ، در صورتی که سقط در اوایل بارداری و زیر سه ماه رخ داده باشد ، پس از دو ماه ، می توان جهت بارداری اقدام کرد. البته لازم است در این مدت تحت نظر پزشک باشید و در صورت سابقه ، آزمایشات و بررسی های لازم انجام شود. هر چه سن حاملگی بالاتر باشد باید مدت بیشتری را تا مجدد صبر کنید ( 4-3 ماه ). احتمال عود این مشکل در بارداری بعدی وجود دارد ولی میزان آن کم است و خوشبختانه شانس بارداری موفق در افرادی که سابقه سقط دارند بالاتر از وقوع مجدد سقط است.